motorrijtuigenbelasting

De Hoge Raad oordeelt dat recht op proceskostenvergoeding voor een incidenteel hoger beroep niet vervalt als dit in één geschrift met het verweer is opgenomen. Tevens mag een in hoger beroep onbestreden kostenvergoeding uit een eerdere fase niet zomaar worden vernietigd.

De Unierechtelijke 'restantvoorraadregeling' voor voertuigen kan niet dienen als rechtvaardiging voor een hogere BPM-heffing op geïmporteerde gebruikte auto's. Een dergelijk onderscheid, gebaseerd op verschillende CO2-meetmethoden, is in strijd met het discriminatieverbod van artikel 110 VWEU, aangezien de BPM-heffing een nationale keuze is.

Bij het berekenen van BPM voor een gebruikte importauto moet voor het vaststellen van de afschrijving worden uitgegaan van de BPM op het moment dat die specifieke auto voor het eerst in gebruik werd genomen. Bij gebruik van een koerslijst hoeven waardeverminderende factoren als ‘marktsituatie’ niet te worden toegepast.

De Hoge Raad oordeelt tweeledig over de bpm-heffing bij import van gebruikte auto's. Voor de afschrijving moet worden uitgegaan van de historisch verschuldigde bpm. Bij de taxatiemethode (art. 10 lid 8 Wet Bpm) hoeft de inspecteur geen rekening te houden met waardeverminderende factoren als 'marktsituatie'.

Indien in hoger beroep niet in geschil is dat de Inspecteur een naheffingsaanslag BPM heeft gebaseerd op een onjuist afschrijvingspercentage, moet de rechter de naheffingsaanslag verminderen. Het Hof kan een dergelijk niet-betwist punt niet onbehandeld laten en de aanslag ongewijzigd in stand laten.

De Hoge Raad oordeelt dat bij de proceskostenvergoeding voor de bezwaarfase in BPM-zaken de hogere waarde per punt uit het Besluit proceskosten bestuursrecht moet worden toegepast. Dit conform een eerder arrest. De Hoge Raad stelt de vergoeding zelf vast op basis van de actuele waarde.

Een belanghebbende die zich beroept op een 'bijzonder geval' voor een hogere proceskostenvergoeding onder de WHpkv, moet de stelling bewijzen. Inzicht in enkel de kosten van de betreffende procedure is onvoldoende. De beoordeling vereist inzicht in het gehele bedrijfsmodel van de gemachtigde.

De inspecteur is bij een naheffing bpm niet verplicht om uit eigen beweging waardedrukkende factoren (marktsituatie) toe te passen als de belastingplichtige zelf voor de taxatiemethode heeft gekozen. Deze plicht geldt alleen bij toepassing van de koerslijstmethode door de inspecteur zelf.

De methoden voor BPM-waardevermindering, inclusief een uitleg conform artikel 110 VWEU, zijn van toepassing op alle gebruikte motorrijtuigen, ongeacht of zij een 'product van een andere lidstaat' zijn. De nationale wet maakt hierin geen onderscheid.

Indien een rechter de handelsinkoopwaarde van een auto voor de BPM in goede justitie vaststelt, moet de belastingplichtige die deze waarde betwist, aannemelijk maken dat de waarde als geheel genomen te hoog is. Het introduceren van een andere koerslijst is dan onvoldoende.

Voor de BPM-afschrijving is de koerslijstversie ten tijde van het belastbare feit doorslaggevend, inclusief alle daarin opgenomen waardedrukkende factoren. Latere wijzigingen of disclaimers van de koerslijstuitgever zijn niet relevant voor de beoordeling van de verschuldigde belasting.

Bij de BPM-berekening voor een gebruikte importauto is de eigen CO2-uitstoot leidend, niet die van een referentieauto. Een hof mag een proceskostenvergoeding voor een eerdere fase niet ambtshalve verlagen als de hoogte ervan in hoger beroep geen geschilpunt is.

De Hoge Raad oordeelt ambtshalve dat artikel 67f AWR geen wettelijke grondslag biedt voor een vergrijpboete aan een persoon die geen belastingplichtige is en ten onrechte een BPM-teruggaaf heeft ontvangen. De boetebepaling is beperkt tot de oorspronkelijke belasting- of inhoudingsplichtige die de belasting heeft voldaan.

Indien voor gelijksoortige auto's verschillende CO2-meetmethoden (NEDC vs. WLTP/NEDC) worden gebruikt, is de BPM-heffing alleen in lijn met artikel 110 VWEU als de belastingplichtige mag kiezen voor de berekening op basis van de voor hem meest voordelige methode.

Een belastingplichtige die stelt dat de BPM-waardering via de koerslijstmethode te hoog is wegens een schadeverleden, moet de lagere werkelijke handelswaarde aantonen met een deskundigenonderzoek. Een schatting door de rechter 'in goede justitie' is hiervoor onvoldoende.

Bij de berekening van de BPM-afschrijving op basis van een taxatiewaarde, moet de historische BPM worden gebaseerd op de werkelijke CO2-uitstoot van de geïmporteerde auto zelf. Het gebruik van een referentieauto voor de waardebepaling rechtvaardigt niet dat ook diens (lagere) CO2-uitstoot wordt gebruikt.

Bij de berekening van de bpm-afschrijving op een geïmporteerde gebruikte auto moet worden uitgegaan van het historische bpm-bedrag van de importauto zelf. Het is niet toegestaan om het bpm-bedrag van een binnenlands referentievoertuig te gebruiken, ook niet als diens waarde als basis dient voor de taxatie.

Wangedrag van een gemachtigde kan een verlenging van de redelijke termijn rechtvaardigen. Op grond van bijzondere omstandigheden (art. 2, lid 3, Besluit proceskosten bestuursrecht) mag de rechter een proceskostenvergoeding weigeren voor een processtuk met grievend en beledigend taalgebruik.

Een bestelauto waarvan de laadruimte niet meer in haar geheel is voorzien van een vlakke laadvloer door het plaatsen van een stoel, wordt fiscaal aangemerkt als personenauto. De ondergeschiktheid van personenvervoer aan goederenvervoer is hierbij niet relevant.

Voor de BPM-heffing op een bi-fuel auto (benzine/CNG) heeft de CO2-uitstoot op basis van CNG voorrang. Een vermelding van deze uitstoot op een Zweeds kentekenbewijs is voldoende bewijs, zelfs als de EG-typegoedkeuring enkel de (hogere) uitstoot op benzine vermeldt.

Bij terugbetaling van Unierechtelijk strijdige BPM moet de rentevergoeding worden berekend naar een objectieve maatstaf: de DNB-rente op consumptief krediet. De belastingplichtige hoeft niet de hoogte van zijn individuele leenkosten te bewijzen; deze bewijslast rust niet op hem.

Schending van het Unierechtelijke verdedigingsbeginsel bij het opleggen van een BPM-naheffingsaanslag leidt tot vernietiging van die aanslag, indien achteraf (in bezwaar) blijkt dat de aanslag te hoog was. De mogelijkheid van een andere uitkomst wordt dan aangenomen, en onzekerheid komt voor risico van de inspecteur.

De verplichting om BPM vooruit te betalen is niet in strijd met het Unierecht. Een belastingplichtige die een extra leeftijdskorting krijgt na bezwaar, heeft geen recht op proceskostenvergoeding als de latere tenaamstelling een eigen keuze was en niet aan de overheid te wijten is.

De Hoge Raad oordeelt dat bij de waardebepaling van een schadeauto voor de BPM geen sprake is van een onjuiste dubbele correctie. Het is juist om eerst herstelkosten voor louter normale gebruikssporen te elimineren en daarna op de resterende kosten een percentage toe te passen.

Het niet tijdig aanvragen van een belastingvrijstelling door een eigen administratieve fout, ook al leidt dit tot een aanzienlijk financieel nadeel, is geen bijzondere omstandigheid die noopt tot afwijking van beleidsregels. Dit verzuim komt voor rekening en risico van de belastingplichtige zelf.

Een belanghebbende die in (hoger) beroep een nieuw standpunt inneemt naar aanleiding van recente jurisprudentie, en daardoor in het gelijk wordt gesteld, heeft in beginsel recht op een proceskostenvergoeding. De noodzaak tot procederen vloeit dan niet uitsluitend voort uit diens eigen handelen.

De overgangsregeling van art. 16a Wet BPM is sinds 2012 discriminerend, nu de rechtvaardiging is vervallen. Toch biedt de Hoge Raad geen rechtsherstel door het voordeel uit te breiden, vanwege rechterlijke terughoudendheid. Een beroep op artikel 110 VWEU faalt eveneens.

Interne compensatie is toegestaan, ook als dit een op Unierecht gebaseerde vordering tenietdoet. De coronapandemie rechtvaardigt niet zonder meer verlenging van de redelijke termijn. Een lagere proceskostenvergoeding voor BPM-zaken is in strijd met het discriminatieverbod en moet buiten toepassing blijven.

Voor de BPM-afschrijving mag de taxatiemethode worden gebruikt als een specifiek voertuig niet in een relevante koerslijst voorkomt. Het bestaan van 'lookalikes' in de lijst is onvoldoende om deze methode uit te sluiten. De bewijslast voor de afschrijving rust op de belastingplichtige.

De Hoge Raad oordeelt dat bij een hernieuwde tenaamstelling van een auto, waarvoor eerder een BPM-teruggaaf is verleend, de heffingsgrondslag wordt bepaald door de wettelijke regels op het moment van herregistratie, niet door het eerder teruggegeven bedrag. De teruggaafregeling en heffingsregeling staan los van elkaar.

Het ontbreken van een uniek aanslagnummer op een aanslagbiljet tast de rechtsgeldigheid van de naheffingsaanslag niet aan. De inspecteur mag BPM naheffen voordat een fiscaal akkoord is gegeven en de vraag of dit akkoord terecht wordt geweigerd, staat niet ter beoordeling van de belastingrechter.

BPM-vermindering voor een geïmporteerd schadevoertuig mag pas worden vastgesteld na herstel van essentiële gebreken. Deze regeling (art. 8, lid 3, Uitvoeringsregeling BPM) is niet in strijd met het EU-non-discriminatiebeginsel (art. 110 VWEU), omdat de heffing ziet op motorrijtuigen die geschikt zijn voor weggebruik.

Een recht op teruggaaf van BPM bij export is niet afhankelijk van volledige betaling door een vorige eigenaar. Teruggaaf is mogelijk voor zover het daadwerkelijk betaalde bedrag hoger is dan de BPM die is toe te rekenen aan de gebruiksduur in Nederland.

Een 'koerslijst' voor de bepaling van de BPM-afschrijving is enkel geldig als de waarde is gebaseerd op daadwerkelijke handelstransacties in Nederland. Een geschatte waarde voor een exclusief voertuig zonder marktgegevens volstaat niet, ook niet als deze van een erkende marktpartij komt.

De objectief vastgestelde CO2-uitstoot van een specifieke, geïmporteerde auto is een toegestane heffingsmaatstaf voor de bpm. Artikel 110 VWEU wordt niet geschonden als deze waarde hoger is dan die van vergelijkbare, reeds in Nederland geregistreerde auto's, omdat de CO2-uitstoot een vaststaand kenmerk is.

De verplichting om een importauto voor BPM-controle te tonen is rechtsgeldig en niet disproportioneel. Het niet voldoen aan deze toonplicht leidt niet automatisch tot een zwaardere bewijslast, maar de belastingplichtige moet de gestelde schade die de waarde vermindert wel bewijzen.

Indien geen cassatieberoep wordt ingesteld tegen een terugwijzingsuitspraak, zijn de daarin gegeven eindoordelen onherroepelijk. Geschilpunten die definitief zijn beslecht, zoals de verenigbaarheid van nationale regels met Unierecht, kunnen in het verdere verloop van de procedure niet opnieuw aan de orde worden gesteld.

De Hoge Raad oordeelt dat de naheffingsregels voor motorrijtuigenbelasting bij buitenlandse kentekens, inclusief bewijsvermoedens, niet in strijd zijn met het Unierecht, mits de naheffingstermijn beperkt blijft. De belastingplichtige mag tegenbewijs leveren voor de aanvang en voor tussenliggende perioden van het houderschap.

De wetswijziging die de oldtimervrijstelling voor motorrijtuigen van 25 tot 40 jaar afschafte, schendt artikel 1 EP niet. De wetgever heeft een zeer ruime beoordelingsmarge in belastingzaken en de maatregel was niet onvoorzienbaar of een buitensporige last voor de eigenaar.

Artikel 110 VWEU verzet zich tegen een nationale BPM-regeling die bij beëindiging van een vrijstelling geen rekening houdt met de werkelijke waardevermindering. De belastingplichtige mag kiezen voor een berekening naar de werkelijke waarde om discriminatie ten opzichte van binnenlandse voertuigen te voorkomen.

Een belastingplichtige mag na de BPM-aangifte in bezwaar alsnog een andere afschrijvingsmethode hanteren. Dit is toegestaan op voorwaarde dat voor het vaststellen van de juistheid ervan geen nieuwe fysieke controle van het voertuig nodig is en een vergelijking van gegevens volstaat.

Artikel 10, lid 7, Wet BPM verbiedt niet per definitie een andere afschrijvingsmethode in bezwaar. Dit mag, mits de juistheid van de nieuwe gegevens kan worden vastgesteld zonder een nieuwe fysieke inspectie van het voertuig, zo oordeelt de Hoge Raad in lijn met het EU-recht.

De Belastingdienst is bij het vaststellen van een BPM-teruggaaf niet gebonden aan een onjuist authentiek gegeven in het kentekenregister, zoals de datum van eerste toelating. Een goede vervulling van de publieke taak (artikel 43b lid 2 WvW) staat toe hiervan af te wijken.

Een naheffingsaanslag motorrijtuigenbelasting over twaalf maanden wegens schending van de voorwaarden voor de handelaarsregeling (art. 69 Wet MRB) is geen ‘criminal charge’ (art. 6 EVRM). De Hoge Raad kwalificeert dit als een praktische, niet-punitieve maatregel om misbruik tegen te gaan en bewijsnood van de inspecteur te voorkomen.

De naheffing van motorrijtuigenbelasting over vier kwartalen bij gebruik van de weg met een geschorst kenteken is geen wettelijke fictie of 'criminal charge' (art. 6 EVRM). Het is een praktische, niet-punitieve maatregel om bewijsmoeilijkheden bij de inspecteur te ondervangen en is niet in strijd met art. 1 EP EVRM.

De naheffing van motorrijtuigenbelasting over twaalf maanden na constatering van weggebruik zonder kenteken is een praktische bewijsregel, geen onweerlegbare fictie. Deze regeling is geen ongeoorloofde inbreuk op het eigendomsrecht (art. 1 EP EVRM) of een 'criminal charge' (art. 6 EVRM).

De Hoge Raad legt prejudiciële vragen voor aan het Hof van Justitie over de verenigbaarheid van de Nederlandse BPM-heffing met het EU-recht. De kernvraag is of de heffing een ongerechtvaardigde belemmering vormt van het vrij verkeer wanneer een EU-burger naar Nederland verhuist met auto.

De Hoge Raad vraagt het Hof van Justitie of er sprake is van een door gemeenschapsrecht beheerste situatie wanneer een inwoner van een lidstaat BPM moet betalen voor kortstondig, privégebruik van een in een andere lidstaat geleende en geregistreerde auto waarmee hij grensoverschrijdend reist.

De Hoge Raad stelt een prejudiciële vraag aan het Hof van Justitie over de werkingssfeer van het gemeenschapsrecht (art. 21 VWEU). Valt de BPM-heffing voor een inwoner van Nederland die kortstondig en voor privédoeleinden een in een andere lidstaat geregistreerde auto leent, onder het Unierecht?

De Hoge Raad vraagt het Hof van Justitie of het heffen van BPM op een kortstondig geleende, in het buitenland geregistreerde auto een puur nationale situatie is, of dat het recht op vrij reizen (art. 21 VWEU) van toepassing is vanwege het grensoverschrijdende element van de auto.