omgevingsrecht

De Hoge Raad oordeelt dat de voorgenomen krimp van Schiphol via een Experimenteerregeling een exploitatiebeperking is in de zin van de EU Geluidsverordening. De Staat mag deze maatregel niet invoeren zonder eerst de procedure van de 'evenwichtige aanpak' te doorlopen.

Een hof verlaat de grondslag van de tenlastelegging als het veroordeelt voor het schenden van transportvereisten (art. 18 EVOA), terwijl de tenlastelegging specifiek was toegesneden op een illegale overbrenging naar een onvergunde inrichting (art. 2, onder 35, sub e, EVOA).

Bij de begroting van planschade binnen een onteigeningsprocedure op basis van artikel 40e (oud) Ow gelden in beginsel dezelfde beperkende criteria als in het reguliere planschaderecht, zoals het normaal maatschappelijk risico. Een waardestijging van het onteigende tussen de peildata is geen 'anderszins verzekerde' schade.

Het ontbreken van een Chinees CCIC-certificaat bij de export van aluminiumschroot naar China levert geen 'illegale overbrenging' op in de zin van de EVOA. Dit is een schending van Chinees nationaal recht, maar niet van communautaire regelgeving, en dus niet strafbaar onder de Wet milieubeheer.

De verjaringstermijn voor schade door onzelfstandige voorbereidingshandelingen van een bestuursorgaan, zoals onjuiste inlichtingen, start pas na de onherroepelijke vernietiging van het daaropvolgende besluit. Het abstraheren van de werkelijk geleden schade bij de schadebegroting vereist een toereikende motivering van de rechter.

Een gemeente mag haar private eigendomsrecht inzetten om verwijdering van een woonark te vorderen, ook als die woonark planologisch is toegestaan onder overgangsrecht. Deze planologische gedoogsituatie laat de private eigenaarsbevoegdheden onverlet en het gebruik ervan is geen misbruik van bevoegdheid.

Voor de overgang van fosfaatrechten is uitsluitend de publiekrechtelijke registratie bij de RVO bepalend, niet de privaatrechtelijke vereisten van art. 3:84 BW. Een geldige titel is dus niet vereist voor de eigendomsovergang. Degene op wiens naam de rechten geregistreerd staan, is de rechthebbende.

De Hoge Raad oordeelt dat bij de vraag of een nationaal verbod op gewasbeschermingsmiddelen een deugdelijke wettelijke grondslag heeft, de rechter de reikwijdte van het verbod inclusief uitzonderingen en de evenredigheid ervan moet betrekken in zijn oordeel, conform de implementatierichtlijn.

Een verandering van een inrichting (art. 8.1 lid 1 sub b Wm oud) is niet beperkt tot wijzigingen van specifiek vergunde activiteiten. Het omvat ook veranderingen die leiden tot andere of grotere nadelige milieugevolgen dan de vergunning toestaat, zelfs als die activiteit zelf niet is omschreven.

Een gemeente is bevoegd om op basis van haar autonome verordeningsbevoegdheid (art. 149 Gem.w.) een opt-in-systeem voor reclamedrukwerk in te voeren ter preventie van afval. Dit is geen uitputtend geregeld onderwerp in de Wet milieubeheer en behoort tot de huishouding van de gemeente.

Schulden die voortvloeien uit bestuursrechtelijke handhaving (dwangsom, bestuursdwang) van milieuverplichtingen, opgelegd aan een curator, kwalificeren als boedelschulden. De curator heeft een eigen, zelfstandige verplichting tot naleving van milieuwetgeving voor tot de boedel behorende zaken.

Een contractuele inspanningsverplichting voor een gemeente om binnen wettelijke termijnen te beslissen, leidt niet zonder meer tot een ruimere contractuele aansprakelijkheid dan de onrechtmatige daad-aansprakelijkheid. Voor schadevergoeding wegens termijnoverschrijding zijn nog steeds bijkomende omstandigheden vereist.

Niet-bruikbare stookolie is een afvalstof als de oorspronkelijke houder zich ervan ontdoet. Voor hergebruik zonder 'afvalstof'-status moet de nieuwe toepassing zeker zijn zonder voorafgaande bewerking. De intentie van de latere koper is niet doorslaggevend voor de kwalificatie als afvalstof.

Een door de bestuursrechter vernietigd besluit is onrechtmatig vanaf het moment dat het is genomen. Aansprakelijkheid voor schade door termijnoverschrijding, ook als die leidt tot een vergunning van rechtswege, vereist bijkomende omstandigheden en is een afzonderlijke onrechtmatigheidsgrond.

Bij waardebepaling van bodembestanddelen in een onteigening moeten noodzakelijke exploitatiekosten, zoals het verleggen van een gasleiding, in mindering worden gebracht. Dit geldt ook als die werkzaamheden samenvallen met het onteigeningswerk. Kosten voor onderzoek naar zelfrealisatie kunnen voor vergoeding in aanmerking komen.

Voor een geslaagd beroep op de vrijstelling van het stortverbod (Bvsi) is vereist dat een hof expliciet vaststelt dat de afvalstof voldoet aan álle eisen van het Bouwstoffenbesluit, inclusief de technische samenstellings- en immissiewaarden. Een algemene vaststelling dat het als 'bouwstof' is gebruikt, is onvoldoende.

De Wet inrichting landelijk gebied (Wilg) staat toe dat kwaliteitsverschillen tussen ingebrachte en toegedeelde grond financieel worden verrekend via de lijst der geldelijke regelingen. Dit geldt ook als de gronden binnen dezelfde bodemgeschiktheidsklasse vallen, aangezien deze klassen enkel de uitruilbaarheid bepalen.

Het niet positief bestemmen van een bestaand, rechtmatig aanwezig gebruik in een nieuw bestemmingsplan moet worden aangemerkt als 'wegbestemmen'. Hiervoor is niet vereist dat het gebruik in het oude plan expliciet planologisch was toegestaan.

Een gemeente mag in een bevoegdhedenovereenkomst voorwaarden verbinden aan planologische medewerking die de provinciale 'Ruimte voor ruimte-regeling' dienen. Vereisten zoals de sloop van stallen elders in de provincie zijn toelaatbaar en doorkruisen het publiekrecht of het stelsel van kostenverhaal niet onaanvaardbaar.

De autonome positie van de gemeenteraad brengt grote terughoudendheid mee bij het aannemen van gebondenheid van de gemeente zonder diens instemming. Voor een beroep op gerechtvaardigd vertrouwen dat de raad zal instemmen, moet dat vertrouwen mede zijn gebaseerd op toedoen van de raad zelf.

Het overgangsrecht voor exploitatieovereenkomsten wordt bepaald door artikel 9.1.17 Invoeringswet Wro, niet door artikel 9.1.5. Wanneer een overeenkomst ná de inwerkingtreding van de Wro wordt gesloten en niet strekt ter uitvoering van een bestemmingsplan van vóór die datum, is het nieuwe recht (Wro) van toepassing.

De Hoge Raad oordeelt dat de uitvoer van afvalstoffen (ijzer- en staalschroot) naar China zonder CCIC-certificaat geen illegale overbrenging is in de zin van artikel 36 EVOA. Het ontbreken van dit nationale invoerdocument levert geen verbod op dat strafbaar is gesteld onder de Europese verordening.

Het verhalen van reeds verbeurde dwangsommen op een rechtsopvolger is niet redelijk als deze partij geen enkele betrokkenheid had bij de overtreding, deze direct na eigendomsverkrijging heeft beëindigd en er geen voordeel van heeft genoten. Het bestuursorgaan dient dan af te zien van invordering.

De Hoge Raad oordeelt dat bij de vraag of een stof een afvalstof is in de zin van de EVOA en de Wet milieubeheer, getoetst moet worden aan de specifieke criteria voor 'bijproducten' en de 'einde-afvalfase' uit de jurisprudentie van het Hof van Justitie EU.

De vraag of een voorwerp een 'afvalstof' is, hangt primair af van de intentie van de oorspronkelijke houder om zich ervan te ontdoen. De economische waarde of geschiktheid voor hergebruik is daarbij niet doorslaggevend; het blijft een afvalstof totdat het die status verliest.

Volledige schadeloosstelling bij onteigening kan, naar redelijkheid, ook de bedrijfsschade omvatten van familieleden die zonder juridische titel een bedrijf voeren op de onteigende grond. Hun positie wordt op één lijn gesteld met die van de juridisch eigenaar, ook als deze zelf niet meer participeert.

Een in een bevoegdhedenovereenkomst bedongen financiële verplichting maakt geen deel uit van een later vrijstellingsbesluit als deze niet expliciet in het besluit zelf is opgenomen. De formele rechtskracht van het besluit verhindert daarom niet een toetsing van de overeenkomst aan de publiekrechtelijke regels.

Onreine olievaten zijn afvalstoffen als ze gereinigd moeten worden voor hergebruik. De verpakkingsrichtlijn is niet relevant voor de definitie van afval. Het EVOA-verbod op sluikhandel richt zich tot eenieder, dus ook de vervoerder, maar medeplegen vereist bewijs van opzet op het ontbreken van de kennisgeving.

In een strafzaak over de overschrijding van het pluimveerecht stelt de strafrechter niet zelf de referentiehoeveelheid vast. Zijn taak is te toetsen of de tenlastegelegde hoeveelheid, die voortvloeit uit de Interimwet beperking varkens- en pluimveehouderijen, correct is en of de productie dit maximum heeft overschreden.

De Hoge Raad oordeelt dat bij de waardebepaling voor onteigening de realisering van waterberging in de Eendragtspolder een opzichzelfstaande ontwikkeling is, los van de Zuidplaspolder. Hierdoor wordt de complexbenadering (art. 40d Ow) niet toegepast en wordt de schadeloosstelling gebaseerd op de agrarische waarde.

De verjaringstermijn voor een schadevergoedingsvordering wegens een onrechtmatig overheidsbesluit begint te lopen vanaf de dag dat de bestuursrechter dit besluit vernietigt. Vanaf dat moment is de benadeelde daadwerkelijk in staat zijn vordering in te stellen, ook al is de exacte schadeomvang nog onbekend.

Bij onteigening binnen een complex kan een hogere waarde dan de complexwaarde worden toegekend als de bijzondere ligging of hoedanigheid van een perceel dit rechtvaardigt. Bij de waardering van een als erf ingericht perceelsgedeelte moet de waardevermindering van de woning (vermogensschade) worden berekend.

Bij de waardebepaling voor onteigening moet een bestemmingsplan dat enkel de juridische basis vormt voor het te realiseren werk, worden weggedacht. De waardeverminderende invloed van een dergelijk plan moet op grond van artikel 40c Onteigeningswet buiten beschouwing blijven bij de vaststelling van de werkelijke waarde.

De waardeverminderende invloed van een nog niet in werking getreden bestemmingsplan moet bij onteigening worden geëlimineerd als dat plan is vastgesteld om de juridisch-planologische basis te vormen voor het werk waarvoor onteigend wordt. De herkomst van het initiatief of invloed van de gemeente is daarbij niet doorslaggevend.

De waardeverminderende invloed van een nog niet in werking getreden bestemmingsplan moet bij de waardebepaling worden geëlimineerd als dit plan is bepaald door het concrete plan voor het werk waarvoor wordt onteigend en slechts dient als juridisch-planologische onderbouwing daarvan (art. 40c, sub 3, Ow.).

De waardeverminderende invloed van een nog niet van kracht zijnd bestemmingsplan moet bij onteigening buiten beschouwing blijven (eliminatie) als dat plan is bepaald door concrete plannen voor het werk waarvoor onteigend wordt en slechts dient ter juridisch-planologische onderbouwing van dat werk (art. 40c Ow.).

Een contractuele bepaling die een gemeente het recht geeft om verkochte grond terug te verkrijgen, beperkt niet automatisch haar publiekrechtelijke bevoegdheid tot onteigening. Zonder duidelijke aanwijzingen in de overeenkomst, creëert een dergelijke clausule slechts een extra, contractuele mogelijkheid naast de wettelijke onteigeningsprocedure.