mensenrechten

De Hoge Raad oordeelt dat de wettelijke korting op de proceskostenvergoeding in Wahv-zaken (artikel 13a lid 2 Wahv) geen ongerechtvaardigde ongelijke behandeling is. De regeling dient een legitiem doel en is niet disproportioneel, mits beperkt tot 'no cure no pay'-praktijken.

De Hoge Raad oordeelt dat een (voorwaardelijk) verzoek om getuigen te horen dat pas ter zitting wordt gedaan, niet mag worden afgewezen louter omdat de verdediging eerder inactief was. Het hof moet de 'overall fairness' van het proces beoordelen, inclusief het gewicht van de verklaringen.

Een bewijsverklaring van een niet-ondervraagde getuige die 'significant weight' heeft (niet 'sole or decisive'), vereist ook een beoordeling of er een goede reden was voor het niet-ondervragen én of er voldoende compenserende factoren zijn om het proces als geheel eerlijk te maken.

De burgerlijke rechter is bij de beoordeling van een uitleveringsverbod niet gebonden aan het oordeel van de uitleveringsrechter over een dreigende schending van fundamentele rechten. De rechter voert een volledige, zelfstandige toetsing uit van de beslissing van de minister.

De afwijzing van een verzoek om belastende verbalisanten te horen is onbegrijpelijk als de bewezenverklaring mede op hun betwiste verklaringen steunt. Zonder de verdediging de gelegenheid te geven tot ondervraging, moet het hof nagaan of de procedure in haar geheel voldoet aan artikel 6 EVRM.

De Staat is niet verplicht anticonceptie te vergoeden voor vrouwen boven de 18 jaar. Een eventuele feitelijke ongelijkheid, waarbij vrouwen de kosten dragen, is geen door de Staat veroorzaakt indirect onderscheid en leidt dus niet tot een verplichting voor de Staat om dit te corrigeren.

De Hoge Raad oordeelt dat geen sprake is van schending van het Tallon-criterium (art. 126i lid 2 Sv) als er voorafgaand aan een pseudokoop al sterke aanwijzingen bestonden, zoals een MMA-melding en chatgesprekken, dat de verdachte zich bezighield met de desbetreffende criminele handel.

Het weigeren van de aftrek voor specifieke zorgkosten voor een IVF-behandeling aan een mannelijk homostel is geen verboden discriminatie. Het onderscheid is gebaseerd op het criterium 'ziekte of invaliditeit', niet op seksuele oriëntatie. De situaties zijn niet gelijk.

Uitspraken van een politicus op Facebook die een andere politicus beschuldigen van misdrijven en hem een 'pathologische leugenaar' noemen, vallen niet onder de bescherming van artikel 10 EVRM als ze zonder context of onderbouwing worden geplaatst en daardoor als ongefundeerde persoonlijke aanval gelden.

Voor de bepaling van het werkelijk rendement in box 3 telt de ongerealiseerde waardeverandering van een tweede woning mee, berekend via de WOZ-waarden (t-1 methode). Het voordeel uit eigen gebruik wordt op nihil gesteld. Kosten voor verbetering zijn geen rendement, in tegenstelling tot onderhoudskosten.

De Hoge Raad oordeelt dat ongerealiseerde waardeveranderingen van een tweede woning in box 3 tot het werkelijk rendement behoren. Deze waardeverandering wordt berekend als het verschil tussen de WOZ-waarde van het belastingjaar en die van het daaropvolgende jaar (t-1-methode).

De Hoge Raad oordeelt, verwijzend naar het arrest van 6 juni 2024, dat ongerealiseerde vermogenswinsten en -verliezen meetellen bij de bepaling van het werkelijk rendement in box 3. De bewijslast voor een lager werkelijk rendement dan de Herstelwet veronderstelt, inclusief waardeontwikkeling, rust op de belanghebbende.

De Hoge Raad oordeelt dat het onderscheid in de arbeidskorting tussen WGA-uitkeringen die via de werkgever of rechtstreeks van het UWV worden ontvangen, discriminatoir is. Toch wordt geen rechtsherstel geboden, omdat de keuze voor een oplossing de rechtsvormende taak van de rechter te buiten gaat.

Een disproportioneel strafrechtelijk optreden ná een vreedzame demonstratie, zoals een onnodige arrestatie, maakt de gehele strafvervolging wegens lokaalvredebreuk een ontoelaatbare inbreuk op het demonstratierecht. Dit moet leiden tot ontslag van alle rechtsvervolging, niet slechts tot een schuldigverklaring zonder straf.

Het beperken van de locatie en het tijdstip van een demonstratie om wanordelijkheden tussen rivaliserende groepen te voorkomen, is geen ontoelaatbare inbreuk op het demonstratierecht (art. 10/11 EVRM), mits een volwaardige alternatieve locatie wordt aangeboden en de strafrechtelijke sanctie proportioneel is.

Een gedwongen klinische opname, opgelegd als bijzondere voorwaarde bij een voorwaardelijke invrijheidstelling, kan worden aangemerkt als vrijheidsbeneming. Voor veroordelingen van vóór 1 januari 2018 mag de totale duur van vrijheidsbeneming (inclusief de opname) de oorspronkelijk opgelegde straf niet overschrijden, wegens strijd met artikel 7 EVRM.

De Hoge Raad oordeelt dat voor de erfbelasting een 'kind' een familierechtelijke betrekking vereist. Het uitsluiten van een biologisch kind met 'family life' is discriminerend (art. 14 EVRM), maar de rechter laat het aan de wetgever om dit rechtstekort op te lossen en biedt geen rechtsherstel.

De Hoge Raad oordeelt dat bij een teruggave van in strijd met het EVRM geheven box 3-belasting in beginsel geen rentevergoeding verschuldigd is. Een uitzondering geldt alleen als het berekende bedrag aan wettelijke rente hoger is dan het bedrag van de belastingteruggave zelf.

De Hoge Raad oordeelt dat de Wet rechtsherstel box 3, net als het vorige stelsel, het EVRM schendt als de heffing hoger is dan het werkelijke rendement. De Hoge Raad stelt regels vast voor de berekening van dit werkelijke rendement en het te bieden rechtsherstel.

De Hoge Raad oordeelt dat ook de Herstelwet box 3 en de Overbruggingswet box 3 het EVRM schenden als de forfaitaire heffing hoger uitvalt dan het werkelijk behaalde rendement. Rechtsherstel dient dan plaats te vinden door de aanslag te verminderen tot een heffing over uitsluitend het werkelijke rendement.

Het recht op rechtsbijstand is niet absoluut. Een verdachte kan zich hier niet op beroepen als zijn eigen handelen, zoals het herhaaldelijk wisselen van advocaat vlak voor zittingen, erop gericht lijkt de rechtsgang te frustreren en te vertragen.

Het tonen van een Israëlische vlag waarin de davidster is vervangen door een kakkerlak is opzettelijke groepsbelediging jegens Joden. Een veroordeling hiervoor is, mede gelet op de historische context, een toegestane beperking op de vrijheid van meningsuiting en geen disproportionele sanctie.

De toepassing van de Wet straffen en beschermen, die de voorwaardelijke invrijheidstelling (VI) beperkt, is geen zwaardere straf in de zin van art. 7 EVRM. De onttrekking aan het verkeer van een jammer bij een veroordeling voor doodslag vereist een nadere motivering.

In Curaçaose belastingzaken kan de belastingrechter bij overschrijding van de redelijke termijn enkel de schending constateren; alleen de burgerlijke rechter is bevoegd schadevergoeding toe te kennen. Wel kan de belastingrechter een boete verminderen als sanctie op de termijnoverschrijding in de boetezaak zelf.

Het weigeren van een aanwijzing van de Marechaussee om te gaan zitten in een vliegtuig, als protest tegen een uitzetting, kan een 'laakbare gedraging' zijn. Dit rechtvaardigt een proportionele beperking van het demonstratierecht. De aanwijzingsbevoegdheid van de Marechaussee omvat het beheersbaar houden van de situatie.

Vervolging voor het onbruikbaar maken van een trap tijdens een klimaatdemonstratie is een geoorloofde inbreuk op het demonstratierecht (art. 10/11 EVRM). Het plegen van een dergelijk strafbaar feit, dat een gevaarlijke situatie creëert, geldt als een 'reprehensible act' die strafrechtelijk optreden rechtvaardigt.

Een te brede, ongespecificeerde vordering tot het overleggen van documenten onder de WED wordt aangemerkt als een 'fishing expedition'. Vervolging voor het niet voldoen aan een dergelijke vordering is in strijd met het nemo tenetur-beginsel (art. 6 EVRM).

De Hoge Raad vernietigt een arrest omdat de bewezenverklaring mede steunt op een verklaring van een politioneel informant. De verdediging had de inhoud van deze verklaring betwist en tevergeefs verzocht de informant te horen. Dit is onverenigbaar met het ondervragingsrecht ex artikel 6 EVRM.

De verklaring van een overleden getuige, die de verdediging niet heeft kunnen ondervragen, mag voor het bewijs worden gebruikt als het proces als geheel eerlijk is. Voldoende compenserende factoren, zoals steunbewijs en een onaannemelijk alternatief scenario, kunnen het ontbreken van het ondervragingsrecht compenseren.

De uitleveringsrechter mag niet beoordelen of bij een buitenlandse veroordeling het specialiteitsbeginsel is geschonden. Dit is slechts anders bij een voltooide flagrante schending van art. 6 EVRM, wat niet het geval is als de opgeëiste persoon hierover een verweer heeft kunnen voeren in de verzoekende staat.

De Hoge Raad bekrachtigt het oordeel van de rechtbank om de uitlevering van een Rwandese politiek opponent te weigeren. De rechtbank heeft voldoende onderbouwd dat er een reëel risico is op een flagrante schending van het recht op een eerlijk proces zonder effectief rechtsmiddel.

De Hoge Raad oordeelt dat gerechten, binnen de grenzen van de privacywetgeving, aan derden opgave moeten doen van aanhangige civiele procedures. Dit volgt uit het beginsel van openbaarheid van rechtspraak, ook nu fysieke rolzittingen grotendeels zijn afgeschaft.

De rechter is niet verplicht om eerst te beoordelen of omgang in het belang van het kind is, voordat een DNA-onderzoek wordt bevolen. De rechter kan direct overgaan tot een belangenafweging, waarbij het belang van het kind om zijn afstamming te kennen vooropstaat.

De Hoge Raad stelt, in reactie op kritiek van het VN-Mensenrechtencomité, dat de Nederlandse cassatieprocedure voldoet aan het recht op herbeoordeling (art. 14 lid 5 IVBPR). Wel kondigt de Raad aan vaker een specifiek gemotiveerde uitspraak te doen bij een veroordeling in hoger beroep na een eerdere vrijspraak.

Een op zichzelf beledigende uitlating over een groep mensen is niet strafbaar als groepsbelediging (art. 137c Sr) indien deze is gedaan in de context van het publiek debat en niet onnodig grievend is. De context, zoals een politieke demonstratie, kan het beledigende karakter wegnemen.

De Hoge Raad oordeelt dat het hof TBS met verpleging mocht opleggen, ook al zijn de voorzieningen voor de tenuitvoerlegging in Curaçao gebrekkig. Het zwaarwegende belang van maatschappelijke beveiliging en de wettelijke mogelijkheid van executie elders in het Koninkrijk rechtvaardigen de maatregel.

Een ontslagverzoek vanwege een verstoorde arbeidsverhouding, die is ontstaan na de publicatie van een kritisch boek door een werknemer, is een inmenging in de vrijheid van meningsuiting. Het causale verband wordt vastgesteld door de gehele keten van gebeurtenissen te beschouwen.

Bij een uitleveringsverzoek prevaleert het staatsbelang. Een inbreuk op het gezinsleven (art. 8 EVRM) staat slechts in "uitzonderlijke omstandigheden" aan uitlevering in de weg. Deze toets laat geen ruimte voor een algemene belangenafweging, zoals het hof ten onrechte verrichtte.

Een rechterlijke uitspraak over een medeverdachte, die feitelijke vaststellingen bevat over een apart berechte verdachte, schendt diens onschuldpresumptie niet, mits die vaststellingen noodzakelijk zijn voor de beoordeling van de schuld van de medeverdachte. Dit geldt ook voor een persbericht dat hierover correct rapporteert.

Een aanzienlijk tijdsverloop in een buitenlandse strafzaak leidt niet automatisch tot een 'flagrante schending' van het recht op berechting binnen een redelijke termijn. De drempel hiervoor is zeer hoog en een dergelijke vertraging alleen is onvoldoende om uitlevering te weigeren.

Het fundamentele recht van een kind om te weten van wie het afstamt, prevaleert in beginsel boven het recht op privacy van de vermoedelijke biologische vader. De stress en gevorderde leeftijd van de vader zijn slechts onder uitzonderlijke omstandigheden reden om hiervan af te wijken.

Een veroordeling voor lokaalvredebreuk tijdens een demonstratie schendt de artikelen 10 en 11 EVRM niet, mits de beperking gerechtvaardigd is, een redelijk alternatief is geboden en de sanctie (schuldigverklaring zonder straf) proportioneel is en een ‘chilling effect’ voorkomt.

De Hoge Raad oordeelt dat het forfaitaire stelsel van box 3 voor 2017 en 2018 het eigendomsrecht (art. 1 EP) en discriminatieverbod (art. 14 EVRM) schendt als het forfaitaire rendement hoger is dan het werkelijk behaalde rendement. De rechter moet dan rechtsherstel bieden.

De versoepelde motiveringseis voor een getuigenverzoek (post-Keskin) geldt alleen voor getuigen die al een belastende verklaring hebben afgelegd. Voor een verzoek tot het horen van een getuige die nog geen verklaring heeft afgelegd, blijft de reguliere motiveringsplicht van de verdediging gelden.

Bij een verzoek van een gestelde biologische vader om een DNA-test, omgang en informatie, moet de rechter een belangenafweging maken op basis van art. 8 EVRM, zelfs als het kind binnen een huwelijk is geboren. Het verzoek mag niet zonder meer worden afgewezen.

De Hoge Raad vernietigt een veroordeling omdat het hof een verzoek om een cruciale getuige te horen onvoldoende gemotiveerd heeft afgewezen. Het belang bij het horen wordt voorondersteld als diens verklaring voor het bewijs wordt gebruikt en het ondervragingsrecht nog niet is uitgeoefend.

Als de verdediging een belastende getuige nog niet heeft kunnen ondervragen, moet het belang bij een verhoor worden voorondersteld. Afwijzing van zo'n verzoek is niet-begrijpelijk als de motivering enkel ziet op de betrouwbaarheid van de verklaringen of de familierelatie met de verdachte.

De Hoge Raad komt terug op zijn eerdere rechtspraak en schaft de categorische verplichting af voor de rechter om ambtshalve een getuige op te roepen die een eerdere belastende verklaring heeft ingetrokken. De beoordeling wordt overgelaten aan de procespartijen en de rechter.

De afwijzing van een verzoek om belastende 'de auditu'-getuigen te horen, wier verklaringen voor het bewijs worden gebruikt, vereist een expliciete motivering van het hof over de algehele eerlijkheid van het proces (art. 6 EVRM). De Hoge Raad vernietigt wegens een ontoereikende motivering.

Een verzoek van de verdediging om een belastende getuige te horen die nog niet is ondervraagd, mag niet worden afgewezen wegens onvoldoende onderbouwing. Het belang wordt voorondersteld. De rechter moet de afwijzing en de gevolgen voor het bewijs toetsen aan de algehele eerlijkheid van het proces.