strafprocesrecht

Informatie spontaan uitgewisseld door Duitsland voor 'fiscale doeleinden' mag zonder nadere toestemming worden gebruikt voor de strafrechtelijke vervolging van een fiscaal delict, zoals het niet voldoen aan de informatieplicht. Het hof oordeelde ten onrechte dat hiervoor aparte toestemming was vereist.

De Hoge Raad oordeelt dat een machtiging tot doorbreking van het medisch beroepsgeheim (art. 37a lid 7 Sr) kan worden verleend, zelfs als er gegevens van derden in het dossier zitten. Het hof mag vertrouwen op de toezegging van de AGWO dat deze gegevens zullen worden verwijderd.

Bij een verzoek om geldelijke tegemoetkoming wegens onttrekking aan het verkeer moet de rechter de waarde van het voorwerp en het gedrag van de eigenaar betrekken. Een afwijzing is onvoldoende gemotiveerd als deze factoren niet worden meegewogen in de beoordeling of de eigenaar onevenredig wordt getroffen.

Het 'uitgrijzen' van geheimhoudersgegevens kan gelijkstaan aan vernietiging, mits technische en organisatorische waarborgen verzekeren dat de gegevens niet meer kenbaar zijn voor het opsporingsteam. Een rechter moet specifiek motiveren waarom zulke waarborgen eventueel onvoldoende zijn.

De afwijzing van een getuigenverzoek omdat de getuige onvindbaar is, vereist dat de autoriteiten voldoende inspanningen hebben verricht. Het hof mag de afwijzing niet enkel baseren op het uitblijven van nieuwe informatie van de verdediging over de verblijfplaats van de getuige.

Een bewezenverklaring voor witwassen van geleende bedragen is onvoldoende gemotiveerd als de verdachte slechts een deel contant heeft terugontvangen. Dit leidt echter niet tot cassatie als de aard en ernst van het bewezenverklaarde witwassen van de wél ontvangen contante bedragen niet worden aangetast.

Voor onttrekking aan het verkeer op grond van artikel 36d Sr moet de rechter vaststellen dat de voorwerpen in verband staan met een reeds begaan strafbaar feit. De enkele omstandigheid dat het bezit van een stof later strafbaar is geworden, is hiervoor onvoldoende.

De Hoge Raad oordeelt dat een veroordeling tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf op zichzelf onvoldoende is om de schorsing van de voorlopige hechtenis op te heffen. De rechter moet altijd een concrete belangenafweging maken en de noodzaak van de hernieuwde detentie motiveren.

Indien een veroordeelde in een OVC-gesprek in de 'wij-vorm' spreekt over drugstransporten en 'eigen mensen', kan het wederrechtelijk verkregen voordeel niet zonder nadere motivering volledig aan hem alleen worden toegerekend. Dit biedt aanknopingspunten voor een verdeling van het voordeel over meerdere daders.

De redelijke termijn van artikel 6 EVRM vangt aan bij de eerste inverzekeringstelling. Een latere seponering en heropening van de zaak op basis van nieuwe bezwaren (artikel 255 Sv) doet hier niet aan af; de periode vóór het sepot telt mee voor de totale duur.

De Hoge Raad oordeelt dat een (voorwaardelijk) verzoek om getuigen te horen dat pas ter zitting wordt gedaan, niet mag worden afgewezen louter omdat de verdediging eerder inactief was. Het hof moet de 'overall fairness' van het proces beoordelen, inclusief het gewicht van de verklaringen.

De Hoge Raad oordeelt dat een bewezenverklaring voor rijden met een ongeldig verklaard rijbewijs onvoldoende is gemotiveerd als de rechter zich baseert op een verklaring van de verdachte, maar daarbij een ontlastend deel van diezelfde verklaring, die de wetenschap tegenspreekt, negeert.

De afwijzing van een aanhoudingsverzoek wegens een vervoersprobleem is onvoldoende gemotiveerd als de rechter enkel het late tijdstip en de voorzienbaarheid ervan noemt. De rechter moet alle betrokken belangen afwegen en het maatschappelijk belang bij een tijdige afdoening concreet onderbouwen.

Een tot vrijspraak strekkend standpunt van het OM wordt niet als uitdrukkelijk onderbouwd standpunt aangemerkt als het de bewijswaardering van de lagere rechter negeert. Het oordeel van de Hoge Raad dat het hof dit standpunt niet als zodanig hoefde op te vatten, is niet onbegrijpelijk.

Het opzet op het ontbreken van een invoervergunning (CITES) is onvoldoende gemotiveerd als de rechter enkel vaststelt dat de verdachte niet zelf heeft gecontroleerd of de vergunning was verleend, zeker als de verdachte aanvoert te hebben vertrouwd op de toezegging van de verkoper.

Een bewijsverklaring van een niet-ondervraagde getuige die 'significant weight' heeft (niet 'sole or decisive'), vereist ook een beoordeling of er een goede reden was voor het niet-ondervragen én of er voldoende compenserende factoren zijn om het proces als geheel eerlijk te maken.

De Hoge Raad oordeelt dat een bijzondere voorwaarde die medicijninname kan omvatten, geen dwangmedicatie inhoudt. Weigering kan wel leiden tot tenuitvoerlegging van de voorwaardelijke straf. De rechter moet dan de therapeutische noodzaak en de mate van geïnformeerdheid van de veroordeelde toetsen.

De Hoge Raad oordeelt dat spugen in het gezicht mishandeling kan zijn als het letsel of een hevige onlust teweegbrengt. Voor immateriële schade bij bedreiging is een 'aantasting in de persoon' vereist, die concreet onderbouwd moet worden, zeker als de feitelijke ernst van de bedreiging onduidelijk is.

Indien opsporingsambtenaren een woning onrechtmatig binnentreden om een verdachte aan te houden, zijn zij niet werkzaam 'in de rechtmatige uitoefening van hun bediening'. Verzet van de verdachte tegen deze aanhouding kan dan niet als wederspannigheid (art. 180 Sr) worden gekwalificeerd en bewezenverklaard.

Het passief optreden van een undercoveragent die zich voordoet als tussenpersoon om kredietwaardigheid te toetsen, zonder actief een strafbaar feit te faciliteren, kwalificeert niet als pseudo-dienstverlening (art. 126i Sv). Een dergelijke beperkte inbreuk op privacy kan op artikel 3 Politiewet worden gebaseerd.

De beroepstermijn na een verstekvonnis vangt pas aan als de verdachte bekend is met de voor hem relevante details, zoals strafsoort of -zwaarte. Enkel de mededeling van een veroordeling, zoals in een bevel tot DNA-afname, is onvoldoende om de termijn te laten starten.

De rechter moet een beklag tegen conservatoir beslag (art. 94a Sv) indringender toetsen aan proportionaliteit en subsidiariteit als de klager concreet aanvoert dat de waarde van de goederen de verwachte vordering overstijgt. Een summiere afwijzing is dan onvoldoende gemotiveerd en miskent de onderzoeksplicht.

Twee gelijktijdige vervolgingen zijn geen 'dezelfde zaak' ex art. 525 Sv als de tenlastegelegde gedragingen aanzienlijk verschillen in pleegperiode, medeverdachten en concrete handelingen. Overlappend bewijs, zoals SkyECC-data, doet hier niet aan af, omdat dit bewijs kan zien op meerdere, onderscheiden strafbare feiten.

Een rechter mag bij strafoplegging een eerder feit alleen strafverzwarend meewegen als de veroordeling of strafbeschikking daarvoor onherroepelijk is. Het enkele verwijzen naar een justitieel uittreksel met daarin niet-onherroepelijke veroordelingen of transacties levert een onvoldoende strafmotivering op.

De Hoge Raad vernietigt een arrest omdat de schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel onvoldoende is gemotiveerd. Een kasopstelling vereist meer dan een optelsom van uitgaven, en een gemotiveerde betwisting van een winstmarge mag niet zonder deugdelijke onderbouwing worden verworpen.

Een herzieningsverzoek wordt afgewezen als aangevoerde feiten geen ernstig vermoeden wekken van een onjuiste veroordeling. De hoedanigheid van ambtenaar voor passieve omkoping hangt af van de publieke taak en overheidsinvloed, niet van een specifieke verkoopopdracht of de precieze inwerkingtredingsdatum van wetgeving.

De Hoge Raad oordeelt dat artikel 63 Sr (meerdaadse samenloop) onjuist is toegepast. De regeling is ook van toepassing als een eerdere veroordeling nog niet onherroepelijk is. Een hof mag deze bepaling niet buiten toepassing laten met het argument dat de verdachte geen nadeel ondervindt.

Na herhaalde aanhoudingen en inspanningen van justitie, kan het maatschappelijk belang van een spoedige berechting zwaarder wegen dan het aanwezigheidsrecht van de verdachte, zeker als de verdachte zelf onvoldoende inspanningen levert om te verschijnen. De afwijzing van een aanhoudingsverzoek is dan gerechtvaardigd.

Bij een verzoek om geldelijke tegemoetkoming wegens onttrekking aan het verkeer, moet de rechter alle omstandigheden van het geval meewegen. Het oordeel is onvoldoende gemotiveerd als de rechter enkel het gedrag van de eigenaar beoordeelt en niet kenbaar de waarde van het voorwerp betrekt.

Kosten voor psychologische behandeling kunnen als materiële schade worden vergoed, ook als een vordering voor immateriële schade wordt afgewezen. De afwijzing van 'ander nadeel' (art. 6:106 BW) staat de toewijzing van vermogensschade (art. 6:96 BW) niet in de weg.

Een vordering tot betaling van een geldbedrag uit ongerechtvaardigde verrijking betekent niet dat een specifiek verbeurdverklaard geldbedrag aan de klager ‘toekomt’ in de zin van artikel 552b Sv. De klager heeft slechts een vordering op de schuldenaar, geen aanspraak op afgifte van het specifieke voorwerp.

Een civielrechtelijke vordering tot betaling van een geldsom, bijvoorbeeld uit onverschuldigde betaling, betekent niet dat een specifiek deel van een verbeurdverklaard banktegoed aan de klager ‘toekomt’ in de zin van artikel 552b Sv. Een dergelijke vordering verleent geen beklagrecht over de verbeurdverklaring.

Het niet informeren van een verdachte over de uitslag van een bloedonderzoek en het recht op tegenonderzoek vormt een schending van een strikte waarborg. Ook als de verdachte geen woonplaats in Nederland heeft, moet de kennisgeving naar een bekend buitenlands BRP-adres worden gestuurd.

Een rechtsgeldige betekening aan het OM wordt achteraf onjuist als de verdachte zich vóór de zitting alsnog inschrijft in de BRP. Het hof had geen verstek mogen verlenen, omdat dit het aanwezigheidsrecht van de verdachte schendt, ook al was dit de rechter niet bekend.

Het hof dat een beroep op noodweer verwerpt, moet toereikend motiveren waarom de door de verdediging aangevoerde feitelijke toedracht niet aannemelijk is geworden. Zeker als die toedracht steun vindt in het dossier, ook al is het bewijs niet eenduidig.

Indien in een ontnemingszaak de redelijke termijn is geschonden, moet dit in die procedure worden gecompenseerd. Het is onbegrijpelijk om deze compensatie achterwege te laten met de enkele verwijzing dat in de samenhangende hoofdzaak al strafvermindering is toegepast voor termijnoverschrijding in een andere fase.

Een klacht over de technische uitvoering van het ontoegankelijk maken ('uitgrijzen') van geheimhoudersinformatie valt niet onder de beklagprocedure van art. 98 lid 4 Sv. De rechtbank moet een dergelijke klacht echter opvatten als een verzoek tot vernietiging op grond van art. 552a lid 2 Sv.

De Hoge Raad oordeelt dat voor de ontvankelijkheid van een vordering van een rechtspersoon als benadeelde partij, de bevoegdheid van de vertegenwoordiger kan blijken uit de omstandigheden. Een schriftelijke volmacht is niet vereist als uit de aangifte volgt dat de indiener eigenaar is.

De Hoge Raad oordeelt dat een hof de toewijzing van immateriële schadevergoeding onvoldoende motiveert als niet duidelijk is op welke grondslag van artikel 6:106 BW en op welke vastgestelde feiten de toewijzing berust, zeker wanneer de vordering gemotiveerd is betwist door de verdediging.

Het oordeel dat een verdachte 'heeft moeten vermoeden' dat het om illegale activiteiten ging, is onvoldoende om voorwaardelijk opzet op drugsinvoer te bewijzen. Evenmin is dit oordeel zonder nadere motivering toereikend voor het oogmerk van wederrechtelijke toe-eigening van de gebruikte container.

De wettelijke rente over schadevergoeding is verschuldigd vanaf het moment dat de schade intreedt. Als schadeposten over een periode zijn gemaakt, zoals bij belaging, is het onjuist om de rente over het totaalbedrag te laten ingaan op de startdatum van de bewezenverklaarde periode.

De Hoge Raad oordeelt dat openlijke geweldpleging (art. 141 Sr) als één feit moet worden beschouwd, ook als het geweld tegen meerdere personen is gericht. Het beschermde belang is primair de openbare orde. Een vrijspraak voor geweld tegen één slachtoffer is daarom geen 'beschermde vrijspraak'.

De beslissing tot omzetting van een taakstraf in vervangende hechtenis moet verifieerbaar zijn. Uit een processtuk moet ondubbelzinnig blijken dat de beslissing door een bevoegde officier van justitie binnen de wettelijke termijn is genomen. Ontbreekt dit, dan moet de rechter het bezwaarschrift gegrond verklaren.

Het met een geldig account voor privédoeleinden raadplegen van politiesystemen kwalificeert als computervredebreuk. De Hoge Raad oordeelt dat het inloggen in een digitale werkomgeving impliceert dat men toegang verwerft tot één of meer servers die als geautomatiseerd werk in de zin van art. 138ab Sr worden beschouwd.

Een vordering tot schadevergoeding, toegewezen in eerste aanleg, duurt van rechtswege voort na overlijden van het slachtoffer. De rechter moet hierover beslissen. Voor een bewezenverklaring van uitbuiting is niet vereist dat het slachtoffer daadwerkelijk materieel nadeel heeft geleden.

De Hoge Raad oordeelt dat een verklaring van een overleden getuige voor het bewijs mag worden gebruikt als deze niet het enige of beslissende bewijs is. De veroordeling moet voldoende steun vinden in ander bewijs, zodat het proces als geheel eerlijk is conform artikel 6 EVRM.

De afwijzing van een verzoek om belastende verbalisanten te horen is onbegrijpelijk als de bewezenverklaring mede op hun betwiste verklaringen steunt. Zonder de verdediging de gelegenheid te geven tot ondervraging, moet het hof nagaan of de procedure in haar geheel voldoet aan artikel 6 EVRM.

Indien een dagvaarding niet wordt uitgereikt aan het bij het instellen van hoger beroep opgegeven BRP-adres omdat dit door een VOW-registratie als achterhaald geldt, moet het hof onderzoeken of het de zitting moet schorsen. Het nalaten van dit onderzoek leidt tot vernietiging van de uitspraak.

De Hoge Raad oordeelt dat bij de tenuitvoerlegging van een voorwaardelijke straf niet alleen de tijd na de beslissing van de rechter-commissaris, maar ook de vrijheidsontneming vanaf de aanhouding wegens overtreding van de voorwaarden (art. 6:3:15 Sv) volledig in mindering moet worden gebracht op de straf.

Een advocaat geeft zijn verschoningsrecht niet prijs door een geprivilegieerd stuk in een fiscale procedure in te brengen. Het privilege vervalt slechts voor zover de vertrouwelijke informatie openbaar wordt gemaakt in de uitspraak van de belastingrechter.