Strafprocesrecht

Een hof schendt zijn motiveringsplicht (art. 359 lid 2 Sv) als het letsel als steunbewijs voor verkrachting gebruikt, zonder specifiek in te gaan op het uitdrukkelijk onderbouwde standpunt van de verdediging dat dit letsel door een eerdere mishandeling kan zijn veroorzaakt.

Voor conservatoir beslag bij een derde (art. 94a lid 4 Sv) moet verhaalsfrustratie per voorwerp worden gemotiveerd. De Hoge Raad acht de motivering voor een appartement, gebaseerd op specifieke financiële omstandigheden, toereikend, maar voor een scooter onvoldoende, omdat een algemene verwijzing niet volstaat.

Op grond van art. 528 lid 2 Sv is iedere aansprakelijke vennoot zelfstandig bevoegd een rechtsmiddel namens een maatschap in te stellen en in te trekken. Dit geldt ook na ontbinding en bij interne onenigheid. De intrekking door één bevoegde vennoot is dus rechtsgeldig.

Voor klachtdelicten start de klachttermijn per afzonderlijk feit op het moment van bekendheid. Een later, samenhangend delict stelt de aanvang van de termijn voor een eerder gepleegd feit niet uit, ook al is het oogmerk hetzelfde.

Voor de witwasvariant 'verbergen of verhullen' is de objectieve strekking van de gedraging beslissend, niet de subjectieve intentie van de dader. Het hof paste een onjuiste, te beperkte maatstaf toe door te eisen dat de verdachte de herkomst 'wilde' verhullen.

De Hoge Raad oordeelt dat een rechter bij de beslissing om een vrijheidsbeperkende maatregel (art. 38v Sr) dadelijk uitvoerbaar te verklaren, rekening mag houden met een niet-onherroepelijke veroordeling. Dit is toegestaan om het risico op herhaling van strafbaar of belastend gedrag te beoordelen.

De motivering van een strafoplegging is toereikend als deze is toegesneden op de feiten, de omstandigheden en de persoon van de verdachte. Zelfs bij een fors zwaardere straf dan geëist door het OM, kan de motivering volstaan als deze inzicht geeft in de gemaakte afwegingen.

Een hof dat een bewezenverklaring baseert op de verklaring van een aangever, moet expliciet en gemotiveerd ingaan op een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt van de verdediging dat een alternatief, niet-belastend scenario presenteert. Het negeren hiervan schendt de motiveringsplicht van art. 359 lid 2 Sv.

Een rechtsgeldig betekende dagvaarding naar een buitenlands adres is onvoldoende voor verstekverlening als deze onbestelbaar retour komt. De overheid moet dan, uit zorgvuldigheid, proberen de verdachte via de autoriteiten van de andere lidstaat te bereiken alvorens de zaak bij afwezigheid wordt behandeld.

De Hoge Raad oordeelt dat een hof mag afwijken van deskundigenadvies over verminderde toerekeningsvatbaarheid. De motivering van het hof, dat de verdachte ondanks zijn lichte verstandelijke beperking besefte dat zijn handelen ongeoorloofd was, wordt als toereikend beschouwd en vergt geen nadere toetsing.

Het recht op rechtsbijstand is niet absoluut. Een verdachte kan zich hier niet op beroepen als zijn eigen handelen, zoals het herhaaldelijk wisselen van advocaat vlak voor zittingen, erop gericht lijkt de rechtsgang te frustreren en te vertragen.

De Hoge Raad bevestigt dat beslag op grond van artikel 13a WOTS niet mogelijk is voor het veiligstellen van de terugbetaling van steekpenningen. De betaler van steekpenningen geniet hiermee geen 'wederrechtelijk verkregen voordeel', waardoor niet is voldaan aan de wettelijke vereisten.

Een bewezenverklaring van voorwaardelijk opzet is niet ontoereikend gemotiveerd als een door de rechter genoemde omstandigheid niet uit de bewijsmiddelen volgt, mits die omstandigheid van ondergeschikt belang is voor het oordeel als geheel.

Een bewezenverklaring kan niet uitsluitend rusten op de verklaring van één getuige. Berichten van de aangeefster zelf, zoals WhatsApps, die kort na het feit zijn verstuurd, gelden niet als voldoende onafhankelijk steunbewijs in de zin van artikel 342 lid 2 Sv.

Indien een rechter na een deels betaalde strafbeschikking een niet-overeenkomende straf oplegt (taakstraf i.p.v. geldboete), moet hij inzichtelijk motiveren welke invloed de eerdere betaling heeft op de nieuwe strafmaat, conform artikel 354a lid 2 Sv, om onevenredige bestraffing te voorkomen.

Een beklagrechter mag een klacht over inbeslaggenomen goederen niet afwijzen op grond van de aanname dat de strafrechter tot verbeurdverklaring zou hebben besloten. Verbeurdverklaring is een straf die uitsluitend bij de onherroepelijke veroordeling kan worden opgelegd en niet achteraf kan worden gecorrigeerd.

De Hoge Raad oordeelt dat een veroordeling voor verkrachting niet kan steunen op enkel de verklaring van het slachtoffer, aangevuld met getuigenverklaringen over haar emotionele toestand. Zonder nadere motivering is dit onvoldoende steunbewijs, zeker als een alternatieve verklaring voor de emoties is aangevoerd.

De Hoge Raad oordeelt dat een veroordeling voor medeplichtigheid onvoldoende is gemotiveerd als deze steunt op schakelbewijs, terwijl de vastgestelde rol van de verdachte in het gekoppelde feit (waarvoor hij is vrijgesproken) de aannames over zijn medeplichtigheid niet kan dragen.

Een hof kan een omvangrijke vordering voor gederfd levensonderhoud niet toewijzen door enkel te verwijzen naar een geaccepteerde rekenmethode en het ontbreken van een tegenonderzoek. De motivering is ontoereikend als niet is vastgesteld dat de eenzijdig aangeleverde, onderliggende gegevens aanvaardbaar zijn.

De Hoge Raad stelt dat de uitvoering van een Europees Onderzoeksbevel (EOB) niet kan worden geweigerd enkel omdat dit het eigendomsrecht beperkt. Dit kan alleen als de bescherming van dit recht in de uitvaardigende lidstaat evident tekortschiet, gebaseerd op het beginsel van wederzijds vertrouwen.

De rechter hoeft niet ambtshalve de proportionaliteit van een beslag te toetsen. Echter, als de klager zijn persoonlijke belangen concreet onderbouwt, kan de rechter gehouden zijn blijk te geven van een belangenafweging, waarbij het tijdsverloop een belangrijke factor is.

Een rechtbank die een klaagschrift behandelt over inbeslaggenomen stukken in het kader van een EOB, moet de behandeling aanhouden als de beschikking van de rechter-commissaris over het verschoningsrecht nog niet aan de verschoningsgerechtigde is betekend.

De rechtbank mag een beschikking van de rechter-commissaris over verschoningsrecht niet als onherroepelijk beschouwen als deze niet aan de verschoningsgerechtigde is betekend. De rechtbank moet in dat geval de behandeling van het klaagschrift aanhouden totdat de termijn voor beklag is verstreken.

Een minderjarige die al gedetineerd is voor een ander feit, bevindt zich in een met aanhouding vergelijkbare situatie. Hij heeft daarom een onvervreemdbaar recht op (kosteloze) rechtsbijstand bij een politieverhoor over een nieuw strafbaar feit en kan hier geen afstand van doen.

De Hoge Raad oordeelt dat bij een niet-aangehouden kwetsbare verdachte die afstand doet van rechtsbijstand, de rechter moet nagaan of de verdachte de gevolgen kon overzien. Het enkele feit dat de verdachte vragen begreep en consistent verklaarde, is onvoldoende motivering.

De wens van een overleden benadeelde partij om zich in hoger beroep te voegen, pas na diens overlijden kenbaar gemaakt door een erfgenaam, is onvoldoende voor een rechtsgeldige voeging. Erfgenamen kunnen zich slechts onder strikte wettelijke voorwaarden voegen, die hier niet van toepassing waren.

Bij een ontvankelijk hernieuwd klaagschrift ex art. 552a Sv dat is gebaseerd op nieuwe feiten en omstandigheden, mag de rechter niet volstaan met een herhaling van de eerdere afwijzingsgronden. De nieuwe informatie moet kenbaar in de beoordeling worden betrokken.

De afwijzing van een getuigenverzoek op grond van een spoedige procesgang is onbegrijpelijk als de getuigen eerder traceerbaar en bereidwillig waren, en het verhoor mislukte door een misverstand. Het belang van de verdediging weegt dan zwaarder dan de planningsvoorkeur van de rechter.

Het afwijzen van een getuigenverzoek omdat het horen de gelijktijdige afdoening van samenhangende zaken belemmert, is onbegrijpelijk als de getuige traceerbaar en bereidwillig is. Het belang van proceseconomie weegt in dat geval niet op tegen het verdedigingsbelang om de getuige te horen.

De Hoge Raad oordeelt dat de beklagrechter de schifting van geheimhouderstukken toereikend mag achten als een klager, die over de eigen administratie beschikt, nalaat te concretiseren welke stukken ten onrechte niet zijn gefilterd. Een algemene stelling is onvoldoende.

Een belanghebbende, niet-verschoningsgerechtigde, kan in een beklagprocedure de beklagrechter laten toetsen of het verschoningsrecht voldoende is gewaarborgd bij een schifting door de rechter-commissaris. De beklagrechter kan een nader onderzoek gelasten als er een redelijk vermoeden van resterende geheimhouderstukken bestaat.

De ontnemingsrechter mag voordeel schatten op basis van handelingen (verkoop) die niet letterlijk in de bewezenverklaring staan, als de strafrechter die handelingen wel expliciet heeft vastgesteld in de bewijsoverwegingen en het weglaten ervan uit de bewezenverklaring een kwalificatietechnische reden had.

Een rechtspersoon kan een beroep doen op het verschoningsrecht bij een vordering tot verstrekking van gegevens. Echter, de beklagrechter mag in beginsel afgaan op de mededeling van de officier van justitie dat de rechtspersoon niet als verdachte is aangemerkt, tenzij een reëel vervolgingsgevaar aannemelijk is gemaakt.

Uitlatingen als "ik maak gehakt van je" in de context van een conflictueuze echtscheiding zijn niet zonder meer een bedreiging met een misdrijf tegen het leven. De Hoge Raad benadrukt dat de omstandigheden, zoals aangekondigde juridische stappen, bepalend zijn voor de vraag of redelijke vrees kon ontstaan.

Het gebruik van Ennetcom-data in een nieuw deelonderzoek is rechtmatig wanneer de rechter-commissaris hiervoor toestemming heeft gegeven. Een per e-mail verleende toestemming kan volstaan als de vereiste voorafgaande rechterlijke machtiging die door een buitenlandse rechter was opgelegd.

Een beklag tegen een EOB-beslag kan ontvankelijk zijn ondanks termijnoverschrijding, als dit de klager niet is toe te rekenen. De rechtbank moet daarbij het specifieke EOB-toetsingskader hanteren en niet het algemene kader voor rechtshulpverzoeken, en mag geen 'last' opleggen aan de officier van justitie.

De vervolging in de zin van artikel 6 lid 2 Sv vangt aan met het uitbrengen van de dagvaarding, niet met eerdere onderzoekshandelingen. Een verweer over de relatieve bevoegdheid moet in eerste aanleg worden gevoerd en kan niet voor het eerst in hoger beroep slagen.

Als een wettelijke procedure wordt afgeschaft zonder overgangsrecht, blijft de oude regeling van toepassing op zaken die al liepen vóór de afschaffing. De Hoge Raad baseert dit op de beginselen van een goede rechtspleging en rechtszekerheid, waarmee een leemte in de wet wordt gevuld.

Een getuigenverzoek afwijzen wegens onvoldoende onderbouwing is onjuist als de veroordeling steunt op door de verdachte betwiste, belastende verklaringen van die getuigen. De verdediging moet dan in beginsel het ondervragingsrecht kunnen uitoefenen om een eerlijk proces (art. 6 EVRM) te waarborgen.

De Hoge Raad oordeelt dat de feitenrechter beoordeelt of een bloedmonster 'zo spoedig mogelijk' is verzonden. Een vrijspraak gebaseerd op een te lang tijdsverloop en onduidelijkheid over de vervoerstemperatuur, wordt niet als onvoldoende gemotiveerd beschouwd, ook al was een andere beslissing mogelijk.

De Hoge Raad oordeelt dat uitlatingen in OVC-gesprekken en pingberichten geen getuigenverklaringen zijn in de zin van het Keskin-arrest. Het belang bij het horen van de persoon die de uitlatingen deed, wordt niet voorondersteld; de verdediging moet het verzoek motiveren.

Indien hoger beroep op een onjuiste griffie is ingesteld, maar de raadsvrouw stelt dat een griffiemedewerker toezegde de stukken door te zenden, moet het hof die stelling onderzoeken. Dit kan wijzen op een wens tot rechtsgeldig appelleren via een 'onvolkomen volmacht'.

Een eerdere onherroepelijke veroordeling voor het voorbereiden van drugstransport (bezit van een auto met verborgen ruimte) sluit een nieuwe vervolging uit voor het daadwerkelijk vervoeren van drugs in diezelfde auto op hetzelfde moment, omdat dit als 'hetzelfde feit' in de zin van art. 68 Sr wordt beschouwd.

Inbeslagneming op grond van een mondeling Europees Onderzoeksbevel (EOB) is rechtmatig. De latere schriftelijke formalisering van het EOB en het ontbreken van het formulier ten tijde van de inbeslagneming doen niet af aan de geldigheid, omdat het strafvorderlijk belang niet beperkt is tot het Nederlandse belang.

De Hoge Raad oordeelt dat een vordering tot schokschade niet niet-ontvankelijk mag worden verklaard omdat deze niet precies te scheiden is van affectieschade. De rechter moet de schade naar billijkheid schatten en kan de vordering eventueel gedeeltelijk toewijzen.

De klachttermijn voor afdreiging start na elk afzonderlijk delict; een 'voortdurende compromitterende situatie' stelt de aanvang niet uit. Ook bij vervolging voor algemene dwang is een klacht vereist als de bedreiging (mede) uit smaad of smaadschrift bestaat.

De Hoge Raad vernietigt een arrest omdat de bewezenverklaring mede steunt op een verklaring van een politioneel informant. De verdediging had de inhoud van deze verklaring betwist en tevergeefs verzocht de informant te horen. Dit is onverenigbaar met het ondervragingsrecht ex artikel 6 EVRM.

Goederen die in de wettelijke gemeenschap van goederen vallen, zijn vatbaar voor conservatoir beslag (art. 94a Sv) voor een ontnemingsvordering tegen één echtgenoot. De civielrechtelijke mogelijkheid tot verhaal op gemeenschapsgoederen voor een privéschuld (art. 1:96 BW) is hiervoor de grondslag.

Een verklaring van een overleden getuige, die de verdediging niet kon ondervragen, mag voor het bewijs worden gebruikt als de bewezenverklaring niet in beslissende mate daarop is gebaseerd en voldoende steun vindt in ander bewijs, ook op de door de verdachte betwiste onderdelen.

De verklaring van een overleden getuige, die de verdediging niet heeft kunnen ondervragen, mag voor het bewijs worden gebruikt als het proces als geheel eerlijk is. Voldoende compenserende factoren, zoals steunbewijs en een onaannemelijk alternatief scenario, kunnen het ontbreken van het ondervragingsrecht compenseren.