Erfrecht

Een in een testament genoemde, aangehechte bijlage kan de voor vernietiging vereiste onjuiste beweegreden (art. 4:43 lid 2 BW) bevatten. Een onterfde erfgenaam kan hier een beroep op doen. Het hof mag echter niet oordelen over feiten die in hoger beroep niet ter discussie zijn gesteld.

De Hoge Raad vernietigt de opheffing van legaten, omdat het oordeel van het hof onvoldoende is gemotiveerd. Toepassing van art. 4:123 BW vereist terughoudendheid, een deugdelijke motivering van de uitzonderlijke omstandigheden, en het betrekken van de bedoeling van de erflater in de beoordeling.

Handelingen van een erfgenaam, zoals het uitvoeren van een wens van de erflater of het ontruimen van een kamer, leiden niet snel tot zuivere aanvaarding. Er is een terughoudende toetsing vereist en de stelplicht van de partij die zuivere aanvaarding stelt, mag niet te zwaar zijn.

Het fixatiebeginsel uit de Faillissementswet (art. 128 Fw), dat de rente op vorderingen stopt per faillietverklaring, is niet van overeenkomstige toepassing bij de vereffening van een nalatenschap. Rente over schulden van de nalatenschap loopt door en moet op de uitdelingslijst worden opgenomen.

De Hoge Raad oordeelt dat het vermogen van een zelfstandige Liechtensteinse Stiftung en de begunstigingen daaruit niet zomaar bij de nalatenschap mogen worden opgeteld voor de berekening van de legitieme portie. Het hof's oordeel hierover getuigt van een onjuiste rechtsopvatting en is onvoldoende gemotiveerd.

De Hoge Raad oordeelt dat een hof buiten de rechtsstrijd treedt als het een vordering geheel afwijst op basis van de redelijkheid en billijkheid, terwijl de aangevoerde grief slechts de hoogte van het bedrag betwistte en niet de verschuldigdheid zelf.

De Hoge Raad oordeelt dat bij een vordering tot schadevergoeding tegen een notaris wegens een gebrekkig testament, de rechter eerst moet beoordelen of uitleg van het testament de schade had kunnen voorkomen, alvorens te oordelen over de aansprakelijkheid en de eigen schuld van de benadeelde.

De Hoge Raad oordeelt dat voor de sanctie van verbeurdverklaring bij het verzwijgen van een nalatenschapsgoed (art. 3:194 lid 2 BW) voldoende is dat de erfgenaam wist dat het goed tot de nalatenschap behoorde; een oogmerk om andere erfgenamen te benadelen is niet vereist.

De zorgplicht van een notaris (art. 21 lid 2 Wna), zoals uitgewerkt in het Novitaris-arrest, is een algemene norm. Deze geldt ook buiten situaties met botsende rechten, bijvoorbeeld wanneer medewerking aan een hypotheekverlening de verhaalsmogelijkheden van andere schuldeisers (erfgenamen) doorkruist.

Voor de sanctie op verzwijging in een nalatenschap (art. 3:194 lid 2 BW) is vereist dat de erfgenaam wist dat het goed tot de boedel behoorde. Later 'tot inkeer' komen heft de eenmaal ingetreden sanctie niet op, vanwege het afschrikwekkende karakter van de bepaling.

De Hoge Raad oordeelt dat een hof een bewijsaanbod over de wils(on)bekwaamheid van een erflater niet stilzwijgend mag passeren als dit voldoende specifiek is. Een expliciet bewijsaanbod, onderbouwd met medische verklaringen en getuigen, voldoet tevens aan de stelplicht.

Het niet volledig voorlezen van een testament in het bijzijn van getuigen (art. 43 lid 2 Wna) leidt niet automatisch tot vernietigbaarheid. De partij die vernietiging vordert, moet stellen en aannemelijk maken dat een belang dat de norm beoogt te beschermen, is geschonden.

Een notaris kan zijn zorgplicht schenden door een erflater niet te wijzen op de mogelijkheid van een niet-opeisbaarheidsclausule (art. 4:82 BW). De bewijslast hiervoor wordt verzwaard: het risico van onvoldoende dossiervorming over de gegeven voorlichting komt voor rekening van de notaris.