Fiscaal Strafrecht

Een vernietigde informatiebeschikking bindt de rechter niet in de latere aanslagprocedure. Voor het opleggen van een vergrijpboete is de enkele constatering dat aanzienlijke inkomsten niet zijn aangegeven onvoldoende om (voorwaardelijk) opzet te bewijzen; specifieke feiten en omstandigheden zijn vereist.

De Hoge Raad oordeelt dat een rechter bij de strafoplegging voor fiscale fraude rekening mag houden met niet-tenlastegelegde, maar vergelijkbare onjuiste aangiften. Dit kan als dit het grootschalige karakter van de bewezenverklaarde delicten aantoont en de verdachte hierover is gehoord.

De inspecteur is niet verplicht het verzonden aanslagbiljet over te leggen (art. 8:42 Awb). De omvang van de niet-betaalde belasting is op zichzelf onvoldoende om (voorwaardelijk) opzet voor een vergrijpboete ex art. 67f AWR te bewijzen.

De Hoge Raad vernietigt het oordeel van het hof over bestuurdersaansprakelijkheid. Het hof heeft onvoldoende gemotiveerd of sprake was van betaling aan gelieerde schuldeisers of persoonlijk belang van de bestuurder, en heeft de aanwezigheid van goodwill onvoldoende onderbouwd.

De Hoge Raad oordeelt dat het een hof is toegestaan om bij de strafoplegging rekening te houden met het grootschalige karakter van fraude, ook als slechts een beperkt aantal feiten is tenlastegelegd, mits dit grootschalige karakter aannemelijk is geworden ter zitting.

De inkeerregeling is persoonlijk; een verdachte kan niet profiteren van inkeer door een ander die uit rancune handelt. Voor de strafmaat mag de rechter niet-tenlastegelegde, maar vergelijkbare feiten betrekken om het grootschalige karakter van de bewezenverklaarde fraude aan te tonen.

De Hoge Raad wijst een herzieningsaanvraag af. De aangevoerde gegevens, waaronder deskundigenrapporten en nieuwe feiten over een bouwproject, vormen geen 'novum' volgens artikel 457 Sv. De informatie was deels al bekend of wekt niet het vereiste 'ernstige vermoeden' dat de feitenrechter tot een andere uitspraak was gekomen.

Een bestuurlijke boete opgelegd aan een rechtspersoon staat de strafrechtelijke vervolging van de feitelijk leidinggever niet in de weg. Voor het una via-beginsel zijn de rechtspersoon en de natuurlijke persoon (bestuurder) niet 'dezelfde persoon' in de zin van art. 243 Sv.

Artikel 74 AWR staat ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel in de weg als dit voordeel bestaat uit ontweken belasting. Als een verdachte aannemelijk maakt dat onverklaard vermogen uit belastingontduiking stamt, is het openbaar ministerie niet-ontvankelijk in de ontnemingsvordering voor dat bedrag.

Een herzieningsaanvraag gebaseerd op een getuige die terugkomt op een eerdere belastende verklaring wordt afgewezen. De aanvrager moet aannemelijk maken waarom de getuige de verklaring wijzigt, en de Hoge Raad oordeelt de nieuwe verklaring onvoldoende geloofwaardig en de veroordeling steunde op meer bewijs.

De verplichting tot het doen van een suppletieaangifte (art. 10a AWR) schendt het nemo-teneturbeginsel niet. Echter, de via deze suppletie verkregen informatie is wilsafhankelijk en mag niet worden gebruikt als bewijs voor het opleggen van een boete over de oorspronkelijke onjuiste aangifte.

De Hoge Raad oordeelt dat voor een bewezenverklaring van feitelijk leidinggeven aan een strafbaar feit door een rechtspersoon, het niet volstaat om enkel de betrokkenheid bij het opzetten van een financiële constructie vast te stellen. Er moet een concrete betrokkenheid bij de verboden gedraging zelf bewezen worden.

De Hoge Raad oordeelt dat voor het 'verdichten van een last' (art. 341 Sr) niet vereist is dat de failliete rechtspersoon zelf de schuldenaar is. Medewerking aan een constructie die schuldeisers benadeelt, volstaat. Tevens worden veroordelingen vernietigd wegens ontoereikende motivering van de bewijsvoering.

Een notariële nota van afrekening die de functie van een factuur vervult, is een factuur in de zin van art. 37 Wet OB. De hierop vermelde btw is verschuldigd. Het niet aangeven hiervan kan niet worden gerechtvaardigd met een pleitbaar standpunt.

Niet de volledige buiten de boeken gehouden omzet, maar enkel het bedrag aan ontdoken belasting kwalificeert als ‘uit misdrijf afkomstig’. Bij vermenging van legaal en illegaal verkregen gelden, wordt niet automatisch het gehele vermogen als crimineel aangemerkt.

In zaken van grootschalige, structurele fraude mag de rechter bij de strafoplegging rekening houden met vergelijkbare, niet-tenlastegelegde feiten. Deze kunnen worden beschouwd als 'omstandigheden waaronder het bewezenverklaarde is begaan', mits het grootschalige karakter aannemelijk is geworden ter zitting.

Provisies uit een multi-level marketingnetwerk zijn belastbaar inkomen en belast voor de omzetbelasting. Het innemen van een afwijkend, pleitbaar standpunt, zelfs na een waarschuwing van de inspecteur, is op zichzelf onvoldoende om het voor een vergrijpboete vereiste voorwaardelijk opzet te bewijzen.

Alleen de aangifteplichtige, of diens wettelijk aangewezen vertegenwoordiger, kan pleger zijn van het opzettelijk onjuist doen van een belastingaangifte (art. 69 AWR). Een derde die de aangifte feitelijk invult kan hoogstens deelnemer zijn, wat een strafbaar feit door de aangifteplichtige vereist.

Voor verhoren van vóór 2015, toen er geen recht op verhoorbijstand was, moet de rechter toetsen of het ontbreken daarvan het recht op een eerlijk proces (art. 6 EVRM) heeft geschonden. Het gebruik van de verklaringen is toegestaan als het proces als geheel eerlijk was.

Een veroordeling voor belastingfraude is onvoldoende gemotiveerd als het hof voor het bewijs van opzet steunt op een omstandigheid (het niet informeren van de belastingadviseur), zonder met voldoende nauwkeurigheid aan te geven aan welk wettig bewijsmiddel die omstandigheid is ontleend.

Nieuwe documenten die slechts in algemene zin suggereren dat voldoende omzetbelasting is afgedragen, vormen geen novum voor herziening. De documenten moeten specifiek inzicht geven dat de belasting over de in de bewezenverklaring genoemde transacties in de juiste tijdvakken is aangegeven.

De Hoge Raad vernietigt een arrest van het Hof omdat de bewijsvoering onvoldoende is om de specifiek ten laste gelegde bedragen aan aandelenverlies en ontdoken inkomstenbelasting te onderbouwen. Een bewezenverklaring vereist dat alle bestanddelen, inclusief concrete bedragen, uit het bewijs kunnen worden afgeleid.

De Hoge Raad vernietigt een veroordeling wegens het doen van een onjuiste aangifte vennootschapsbelasting. De door het Hof gebruikte bewijsmiddelen en overwegingen worden onvoldoende geacht om te concluderen dat een opgegeven aandelenverlies onterecht aan de vennootschap werd toegerekend.

Een beroep op een fiscaal pleitbaar standpunt faalt als een belastingplichtige met een geheime 'side-letter' de fiscus misleidt. Het verhullen van feiten is, naar objectieve maatstaven, onverenigbaar met de redelijke overtuiging dat een aangifte juist is en kan het vereiste opzet bewijzen.

Een bezwaarschrift tegen een belastingaanslag heeft als zodanig geen bewijsbestemming in de zin van art. 225 Sr. Het valselijk opmaken hiervan, zelfs door te verwijzen naar een onjuiste aangifte, levert daarom geen valsheid in geschrifte op.

De Hoge Raad vernietigt de uitspraak van het hof omdat de beslissing tot strafvervolging onvoldoende is gemotiveerd. Het fiscale nadeel was lager dan het drempelbedrag in de ATV-richtlijnen, een feit dat het hof ten onrechte niet heeft meegewogen in zijn oordeel.

De Hoge Raad geeft een overzicht van de criteria voor strafrechtelijke aansprakelijkheid voor 'feitelijk leidinggeven' (art. 51 Sr). Eerst moet het strafbare feit van de rechtspersoon worden vastgesteld, daarna het feitelijk leidinggeven, waarvoor ten minste voorwaardelijk opzet op de verboden gedraging is vereist.