bestuursprocesrecht

De Hoge Raad oordeelt dat de wettelijke korting op de proceskostenvergoeding in Wahv-zaken (artikel 13a lid 2 Wahv) geen ongerechtvaardigde ongelijke behandeling is. De regeling dient een legitiem doel en is niet disproportioneel, mits beperkt tot 'no cure no pay'-praktijken.

De Richtlijn voor proceskostenvergoeding in WOZ-zaken is geen recht in de zin van art. 79 Wet RO. De feitenrechter is niet gebonden aan de forfaitaire uren en mag hiervan afwijken zonder dit te motiveren, bijvoorbeeld bij een geringere werkelijke tijdsbesteding voor een met software gegenereerd taxatierapport.

In een verzetprocedure tegen een uitspraak wegens niet-tijdig beslissen, moet de rechter het argument dat het beroep onredelijk laat is ingediend (art. 6:12 Awb) beoordelen. Een beroep ingesteld meer dan een jaar nadat het bestuursorgaan in gebreke is, wordt in beginsel als onredelijk laat beschouwd.

De Hoge Raad oordeelt dat bij de proceskostenvergoeding voor de bezwaarfase in BPM-zaken de hogere waarde per punt uit het Besluit proceskosten bestuursrecht moet worden toegepast. Dit conform een eerder arrest. De Hoge Raad stelt de vergoeding zelf vast op basis van de actuele waarde.

De Hoge Raad oordeelt dat het hof een onjuiste, te lage waarde per punt heeft gehanteerd bij het vaststellen van de proceskostenvergoeding voor de bezwaarfase in een BPM-zaak. Conform een eerder arrest wordt de vergoeding gecorrigeerd naar het correcte, hogere tarief uit het Besluit proceskosten bestuursrecht.

De Hoge Raad oordeelt dat het hof een onjuiste (te lage) waarde per punt heeft gehanteerd bij het vaststellen van de proceskostenvergoeding voor de bezwaarfase. Conform een eerder arrest had een hogere waarde toegepast moeten worden. De Hoge Raad doet de zaak zelf af en stelt de vergoeding vast.

De Hoge Raad oordeelt dat het hof een onjuiste waarde per punt heeft gehanteerd bij het vaststellen van de proceskostenvergoeding voor de bezwaarfase. Conform een eerder arrest had een hogere waarde moeten worden toegepast. De Hoge Raad stelt de vergoeding zelf opnieuw vast op het correcte bedrag.

De Hoge Raad oordeelt, in lijn met een eerder arrest, dat bij de proceskostenvergoeding voor de bezwaarfase in BPM-zaken moet worden uitgegaan van de hogere waarde per punt uit het Besluit proceskosten bestuursrecht. De zaak wordt aangehouden voor een nader onderzoek naar de cassatiekosten.

De Hoge Raad oordeelt dat bij de vaststelling van de proceskostenvergoeding voor de bezwaarfase in bpm-zaken de hogere puntwaarde uit de Bijlage bij het Besluit proceskosten bestuursrecht moet worden toegepast. Hiermee wordt aangesloten bij de lijn uit het arrest van 12 juli 2024 (ECLI:NL:HR:2024:1060).

De Hoge Raad oordeelt dat bij een gegrond (hoger) beroep in een bpm-zaak, de vergoeding voor kosten van rechtsbijstand in de bezwaarfase moet worden berekend met het hogere tarief uit het Besluit proceskosten bestuursrecht, conform het arrest van 12 juli 2024 (ECLI:NL:HR:2024:1060).

Bij digitaal procederen geldt als tijdstip van ontvangst van een gerechtelijk bericht het moment waarop een notificatiebericht is verstuurd (art. 8:36c lid 2 Awb). Slechts als van notificaties is afgezien, is het moment van toegankelijkheid in het digitale systeem bepalend. Een oordeel hierover moet gemotiveerd zijn.

Bij digitaal procederen geldt de verzending van een notificatiebericht als het moment van ontvangst (art. 8:36c lid 2 Awb). Een bericht is pas ontvangen op het moment dat het toegankelijk wordt in het webportaal als een partij expliciet heeft afgezien van het ontvangen van notificatieberichten.

De Hoge Raad oordeelt dat de Wet herwaardering proceskostenvergoedingen WOZ en bpm (WHpkv), die proceskostenvergoedingen in WOZ- en bpm-zaken beperkt, geen ongerechtvaardigde ongelijke behandeling vormt en niet in strijd is met het EVRM, IVBPR of Unierecht. De wetgever heeft een legitiem doel en een ruime beoordelingsmarge.

Het niet naleven van een werkafspraak door een gemachtigde, waarin is toegezegd eerst contact op te nemen bij procedurele fouten, kan een bijzondere omstandigheid vormen op grond waarvan een proceskostenvergoeding wordt afgewezen, zelfs als er sprake is van een schending door het bestuursorgaan.

De Hoge Raad oordeelt dat een strafrechter de rechtmatigheid van een CBR-besluit tot schorsing van een rijbewijs niet mag toetsen bij een vervolging voor rijden tijdens die schorsing. Het beginsel van de formele rechtskracht staat hieraan in de weg.

De Hoge Raad oordeelt dat voor vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn niet vereist is dat het geschil over de belastingheffing zelf gaat. Spanning en frustratie kunnen ook voortvloeien uit een procedure over een afzonderlijke beschikking, zoals een rentebeschikking.

De Hoge Raad oordeelt dat een belastingplichtige ook recht heeft op vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn in een procedure die uitsluitend een beschikking belastingrente betreft. Dergelijke procedures kunnen, net als geschillen over de belastingheffing zelf, spanning en frustratie veroorzaken.

De Hoge Raad oordeelt dat de vergoeding voor immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn niet wordt gemaximeerd. Er is geen maximum gebaseerd op het financiële belang van de zaak, noch een verlaagd tarief voor specifieke procedures zoals WOZ-zaken.

Een forse verhoging van de forensenbelasting is onrechtmatig als de gemeente de belangen van de betrokken belastingplichtigen niet heeft meegewogen. Door dit gebrek kan de rechter de evenredigheid niet toetsen, waardoor de tariefsverhoging buiten toepassing moet worden gelaten.

Een verlaging van een verkeersboete door een wetswijziging die na het opleggen van de sanctie plaatsvindt, is geen 'aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid'. Daarom bestaat er geen recht op vergoeding van proceskosten voor de administratieve beroepsfase.

Wangedrag van een gemachtigde kan een verlenging van de redelijke termijn rechtvaardigen. Op grond van bijzondere omstandigheden (art. 2, lid 3, Besluit proceskosten bestuursrecht) mag de rechter een proceskostenvergoeding weigeren voor een processtuk met grievend en beledigend taalgebruik.

Voor de tijdigheid van een ingebrekestelling is de ontvangstdatum, niet de verzenddatum, bepalend. De Belastingdienst moet aannemelijk maken aan welk specifiek postbedrijf een stuk is aangeboden; een verzendrapport met meerdere opties (PostNL/Sandd) is onvoldoende bewijs voor verzending.

Een voegingsverzoek ontslaat een belanghebbende niet van de plicht griffierecht tijdig te betalen. Echter, voordat een rechter een beroep niet-ontvankelijk verklaart wegens wanbetaling, moet hij ambtshalve onderzoeken of er sprake is van samenhangende zaken in de zin van artikel 8:41 lid 3 Awb.

Een verzoek om schadevergoeding tegen de Staat wegens overschrijding van een beslistermijn (art. 10:12 lid 3 Wvggz) kan niet binnen een klachtprocedure tegen een zorgaanbieder worden gedaan. Hiervoor is een zelfstandige, aparte procedure vereist.

Bij de classificatie van een product als 'militair goed' voor een uitvoervergunning heeft de minister geen beoordelingsvrijheid; de rechter toetst dit vol. Een onjuiste marginale toetsing door het hof leidt echter niet tot cassatie als de beslissing zelfstandig wordt gedragen door een feitelijk oordeel.

Een eerdere rechterlijke uitspraak in een identieke zaak voor dezelfde partij is geen bijzondere omstandigheid die schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn uitsluit. De onzekerheid en spanning voor de belanghebbende eindigen pas bij de uitspraak in de specifieke, aanhangige procedure.

Een bestuursorgaan hoeft niet op een expliciete afwijzing van de hoorplicht te wachten. Wanneer een hof een proceskostenvergoeding van de rechtbank opnieuw moet berekenen, dient het de tarieven toe te passen die gelden ten tijde van de eigen uitspraak, niet die van de rechtbank.

Het niet tijdig aanvragen van een belastingvrijstelling door een eigen administratieve fout, ook al leidt dit tot een aanzienlijk financieel nadeel, is geen bijzondere omstandigheid die noopt tot afwijking van beleidsregels. Dit verzuim komt voor rekening en risico van de belastingplichtige zelf.

Een overheidslichaam moet bij verkoop van onroerend goed, op basis van art. 3:14 BW en het gelijkheidsbeginsel, gelijke kansen bieden aan potentiële gegadigden. Dit vereist een selectieprocedure met objectieve, toetsbare en redelijke criteria, tenzij vaststaat dat er slechts één serieuze gegadigde is.

Artikel 8:54 Awb, dat een rechter toestaat een beroep kennelijk ongegrond te verklaren zonder zitting, is niet in strijd met artikel 47 Handvest of het EU-verdedigingsbeginsel. De procedure van verzet (art. 8:55 Awb), met mogelijkheid tot een hoorzitting, biedt een afdoende rechtsbescherming.

Een zorgmachtiging (art. 6:4 Wvggz) kan op grond van art. 8:12 Wvggz ook gewijzigd worden om een dreigende noodsituatie te voorkomen. Een wijziging is dus niet alleen mogelijk nadat er al tijdelijke verplichte zorg is toegepast in een feitelijke noodsituatie.

Een psychiatrisch onderzoek voor een Wvggz-crisismaatregel moet in beginsel via direct fysiek contact plaatsvinden. Afwijking, zoals via Skype, is alleen toegestaan als fysiek onderzoek redelijkerwijs niet mogelijk is en moet specifiek worden gemotiveerd; een algemene verwijzing naar spoed is onvoldoende.

De Hoge Raad verduidelijkt de hoorplicht van de burgemeester bij een Wvggz-crisismaatregel. De burgemeester mag de vaststelling of een betrokkene gehoord kan worden aan een deskundige derde overlaten, maar moet de gronden daarvoor verifiëren en verantwoorden. Rechtsbijstand en schadevergoeding worden apart beoordeeld.

De Hoge Raad oordeelt dat een weggebruiker een verkeersbord moet gehoorzamen, zelfs als het onderliggende verkeersbesluit ongeldig is. Het ontbreken van een geldig besluit is geen omstandigheid die het opleggen van een sanctie op grond van de Wahv onbillijk maakt.

Een rechtspersoon heeft recht op vergoeding van proceskosten voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand, ook als de gemachtigde tevens de bestuurder is van de beherend vennoot. Vereenzelviging is niet automatisch; daarvoor zijn bijzondere omstandigheden nodig die verder gaan dan alleen deze personele unie.

De Hoge Raad zet de regels uiteen voor het afwijzen van een getuigenverzoek in een bestuurlijke procedure. Tevens wordt bepaald dat het verzuim om de cautie te geven (art. 8:28a Awb) niet tot cassatie leidt als de belanghebbende daardoor niet in zijn belangen is geschaad.

Het weigeren van de Inspecteur om de identiteit van een tipgever prijs te geven (art. 8:29 Awb) leidt niet automatisch tot uitsluiting van het door de tipgever geleverde bewijs (art. 8:31 Awb). Het belang van de waarheidsvinding weegt zwaar, zeker als de betrouwbaarheid van het bewijs niet ter discussie staat.

Een geschil over een correctievoorschrift en de N-term van een centraal examen valt onder de uitzondering van art. 8:4 lid 3 Awb. De bestuursrechter is onbevoegd, ook via exceptieve toetsing. De leerling dient zich daarom tot de burgerlijke rechter te wenden.

Indien geen cassatieberoep wordt ingesteld tegen een terugwijzingsuitspraak, zijn de daarin gegeven eindoordelen onherroepelijk. Geschilpunten die definitief zijn beslecht, zoals de verenigbaarheid van nationale regels met Unierecht, kunnen in het verdere verloop van de procedure niet opnieuw aan de orde worden gesteld.

Het indienen van een zeer groot aantal vergelijkbare zaken door een gemachtigde is geen bijzondere omstandigheid die een langere redelijke termijn rechtvaardigt. De rechter die de hoofdzaak behandelt, mag ook oordelen over de schadevergoeding wegens termijnoverschrijding. Wettelijke rente over griffierecht is verschuldigd vanaf vier weken na de uitspraak.

In uitzonderlijke gevallen kan een vertegenwoordiger zonder machtiging als zaakwaarnemer optreden voor onbekende erfgenamen. Voor toekenning van immateriële schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn is het niet relevant of een belanghebbende heeft aangedrongen op een spoedige behandeling.

De verplichting om 'op de zaak betrekking hebbende stukken' (art. 8:42 Awb) over te leggen, omvat bij een digitale database alleen de gegevens die voor de specifieke zaak van belang en raadpleegbaar zijn, niet de gehele database of de software zelf.

Bij grootschalige infrastructurele werken die de openbare veiligheid en internationale verplichtingen betreffen, kan de Staat een beroep op zelfrealisatie passeren. De Kroon mag in redelijkheid oordelen dat volledige eigendom noodzakelijk is om de integrale aanleg en het beheer te waarborgen.

De Hoge Raad preciseert dat matiging van immateriële schadevergoeding bij gezamenlijke behandeling van zaken van verschillende belanghebbenden alleen is toegestaan als die zaken in hoofdzaak betrekking hebben op hetzelfde onderwerp. Iedere belanghebbende behoudt een zelfstandig recht op schadevergoeding.

De burgerlijke rechter is niet bevoegd te oordelen over een vordering die feitelijk neerkomt op het terugkomen van een onherroepelijk CBR-besluit. De bestuursrechter is exclusief bevoegd, tenzij de rechtsbescherming daar tekortschiet, wat hier niet is gebleken.

Een collectieve actie bij de burgerlijke rechter tegen de hoogte van het instellingscollegegeld is niet-ontvankelijk. De Wet op het hoger onderwijs (WHW) biedt (aanstaande) studenten een exclusieve en met voldoende waarborgen omklede bestuursrechtelijke rechtsgang bij het CBHO.

De Hoge Raad geeft een integraal overzicht van de regels voor de toekenning van immateriële schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn in belastingzaken. Het arrest consolideert en verduidelijkt bestaande jurisprudentie en introduceert enkele nieuwe oordelen.

De Hoge Raad oordeelt dat het EU-rechtelijke verdedigingsbeginsel niet van toepassing is op het opleggen van een navorderingsaanslag die geen verband houdt met het recht van de Europese Unie. De Inspecteur mag op grond van artikel 4:12 Awb afzien van voorafgaand horen bij puur nationale belastinggeschillen.

Een belangenorganisatie is niet-ontvankelijk bij de burgerlijke rechter als zij opkomt voor belangen waarvoor individuen een rechtsgang bij de bestuursrechter openstaat. De enkele bundeling van belangen, ook als het een algemeen belang betreft, doorbreekt deze taakverdeling tussen de rechters niet.

Een invorderingsbeschikking voor een verbeurde dwangsom stuit de verjaring niet. De wet (Awb) regelt stuitingshandelingen limitatief. De invorderingsbeschikking is een wettelijke voorwaarde voor latere stuitingshandelingen zoals een aanmaning, maar heeft zelf geen stuitende werking en kan er niet mee worden gelijkgesteld.