aanbestedingsrecht

Een vennootschap onder firma (VOF) kan bij een aanbesteding volstaan met één UEA als zij de opdracht uitvoert met middelen waarover zij vrijelijk beschikt. Dit vereist geen eigendom; inbreng in de vennootschappelijke gemeenschap of zelf gefinancierde inhuur is voldoende.

Indien een aanbesteding een 'referentieopdracht' en 'contractrelatie' eist, telt ervaring zonder contractuele basis niet mee. Een rechter schendt het beginsel van hoor en wederhoor door een oordeel te baseren op een stuk waarover een partij zich ter zitting niet adequaat kan uitlaten.

Een aanbestedende dienst die in aanbestedingsvoorwaarden heeft bepaald dat een inschrijver bij een uitsluitingsgrond zonder meer wordt uitgesloten, mag niet afwijken door alsnog een evenredigheidstoets toe te passen. Dit is in strijd met het gelijkheidsbeginsel en de transparantieverplichting.

Bij de beoordeling van een 'duidelijk grensoverschrijdend belang' is een substantieel economisch belang een zwaarwegende factor. Dit kan op zichzelf volstaan als indicatie, ook als andere factoren zoals de plaats van uitvoering geen duidelijke aanwijzingen voor of tegen een dergelijk belang opleveren.

Voor het aannemen van een duidelijk grensoverschrijdend belang is het voor een klagende partij voldoende om te wijzen op objectieve criteria, zoals aanzienlijke economische waarde. Het is niet vereist om aanvullend te onderbouwen waarom buitenlandse ondernemingen daadwerkelijk geïnteresseerd zouden zijn in de opdracht.

Na gunning is een aanbestedingsovereenkomst slechts aantastbaar op de limitatieve gronden van art. 4.15 Aanbestedingswet, wilsgebreken of art. 3:40 BW. Andere schendingen van het aanbestedingsrecht, zoals een onterechte samenvoeging van opdrachten, rechtvaardigen geen beëindiging van de gesloten overeenkomst.

Een aanbesteder is bij een meervoudige onderhandse aanbesteding vrij in de keuze van uit te nodigen partijen, mits de selectie op objectieve criteria is gebaseerd. Het niet uitnodigen van een bekende, potentieel geschikte partij is niet onrechtmatig als die partij niet aan het objectieve criterium voldoet.

De Hoge Raad stelt prejudiciële vragen aan het HvJEU. Mag een aanbestedende dienst, die in de voorwaarden uitsluiting verplicht stelt, toch een proportionaliteitstoets toepassen bij een ernstige beroepsfout? En mag de rechter die beslissing vervolgens slechts marginaal toetsen, of is een volledige toetsing vereist?

Het handhaven van de oorspronkelijke rangorde na het ongeldig verklaren van de winnende inschrijving is niet in strijd met het gelijkheids- of transparantiebeginsel, mits dit voortvloeit uit een duidelijke, vooraf in de aanbestedingsstukken vastgelegde procedure. Een herbeoordeling van de overgebleven inschrijvers is dan niet vereist.

Bij een private aanbesteding staat contractsvrijheid voorop. Partijen kunnen in aanbestedingsvoorwaarden de toepasselijkheid van het gelijkheids- en transparantiebeginsel uitsluiten. Deze beginselen gelden niet automatisch, maar hun toepasselijkheid hangt af van de voorwaarden en de gewekte verwachtingen bij de inschrijvers.

De exploitatie van parkeergarages kwalificeert als een dienstenconcessie. Een daaruit voortvloeiende transparantieverplichting geldt slechts bij een duidelijk grensoverschrijdend belang. Bij het ontbreken daarvan hoefde de gemeente geen aanbestedingsprocedure te volgen. Ook werd een beroep op staatssteun en rechtsverwerking verworpen.

Uit het transparantiebeginsel volgt dat uitsluitingsgronden ondubbelzinnig in de aanbestedingsdocumenten moeten staan. Bovendien vereist art. 6 Wira dat een gunningsbeslissing direct alle relevante redenen bevat; een latere aanvulling hiervan is, behoudens bijzondere omstandigheden, in beginsel niet toegestaan.

Facultatieve uitsluitingsgronden moeten duidelijk, precies en ondubbelzinnig in de aanbestedingsdocumenten zijn vermeld. Dit volgt uit het transparantiebeginsel, dat voortvloeit uit het gelijkheidsbeginsel. Tevens dient een gunningsbeslissing direct alle relevante redenen te bevatten; latere aanvulling met nieuwe redenen is in beginsel niet toegestaan.