Terug naar rechtsgebieden

grondrechten

Tot 13 recente arresten van de Hoge Raad

Hoge RaadECLI:NL:HR:2024:1622

Demonstratierecht: beperking locatie en tijd door gemeente kan rechtmatig zijn

Arrest

11 november 20242× aangehaald in latere zaken

Het beperken van de locatie en het tijdstip van een demonstratie om wanordelijkheden tussen rivaliserende groepen te voorkomen, is geen ontoelaatbare inbreuk op het demonstratierecht (art. 10/11 EVRM), mits een volwaardige alternatieve locatie wordt aangeboden en de strafrechtelijke sanctie proportioneel is.

Internationaal PubliekrechtMensenrechten
StaatsrechtGrondrechten
StrafrechtMaterieel Strafrecht, Strafprocesrecht
Hoge RaadECLI:NL:HR:2024:1549

Klacht over niet-publiceren uitspraak is klacht over rechterlijke beslissing

Arrest

24 oktober 20241× aangehaald in latere zaken

Een klacht over het niet (tijdig) publiceren van een rechterlijke uitspraak op rechtspraak.nl betreft een 'rechterlijke beslissing' in de zin van art. 13a Wet RO. Publicatie vereist een rechterlijke belangenafweging en valt daardoor buiten het bereik van deze klachtenprocedure.

StaatsrechtStaatsorganisatie, Grondrechten
BelastingrechtProcesrecht Belastingen
Internationaal PubliekrechtMensenrechten, Europees Recht
Hoge RaadECLI:NL:HR:2024:978

Rechterlijke rechtsvorming: openstelling huwelijk Curaçao valt binnen taak rechter

Arrest

11 juli 20242× aangehaald in latere zaken

De Hoge Raad oordeelt dat het Gemeenschappelijk Hof zijn rechtsvormende taak niet heeft overschreden door het huwelijk in Curaçao open te stellen voor personen van gelijk geslacht. Het opheffen van de vastgestelde discriminatie op grond van de Staatsregeling woog zwaarder dan het belang van rechterlijke terughoudendheid.

Civiel RechtPersonen en Familierecht
StaatsrechtGrondrechten, Staatsorganisatie
Internationaal PubliekrechtMensenrechten
Hoge RaadECLI:NL:HR:2024:977

Rechtsvormende taak rechter bij openstelling homohuwelijk Aruba

Arrest

11 juli 20244× aangehaald in latere zaken

De Hoge Raad oordeelt dat het niet buiten de rechtsvormende taak van de rechter valt om het huwelijk in Aruba open te stellen voor personen van gelijk geslacht. Het opheffen van de discriminatie weegt zwaarder dan de rechterlijke terughoudendheid, gezien het langdurige rechtstekort en de beperkte complexiteit.

Civiel RechtPersonen en Familierecht
StaatsrechtGrondrechten, Staatsorganisatie
Internationaal PubliekrechtMensenrechten
Hoge RaadECLI:NL:HR:2024:1060

Betaling scholingskosten voor belastingplicht en discriminatie proceskostenvergoeding bezwaarfase

Arrest

11 juli 2024292× aangehaald in latere zaken

Dit arrest behandelt twee kernvragen. Ten eerste, wanneer vooruitbetaald collegegeld fiscaal aftrekbaar is: als betaling of als depotstorting. Ten tweede, of het lagere puntentarief voor proceskostenvergoeding in fiscale bezwaarprocedures discriminerend is, wat de Hoge Raad bevestigt wegens een gebrekkige motivering.

BelastingrechtInkomstenbelasting, Procesrecht Belastingen
StaatsrechtGrondrechten
BestuursrechtBestuursprocesrecht
Hoge RaadECLI:NL:HR:2022:752

Interne compensatie, redelijke termijn en discriminerende proceskostenvergoeding in BPM-zaak

Arrest

26 mei 2022616× aangehaald in latere zaken

Interne compensatie is toegestaan, ook als dit een op Unierecht gebaseerde vordering tenietdoet. De coronapandemie rechtvaardigt niet zonder meer verlenging van de redelijke termijn. Een lagere proceskostenvergoeding voor BPM-zaken is in strijd met het discriminatieverbod en moet buiten toepassing blijven.

BelastingrechtMotorrijtuigenbelasting, Procesrecht Belastingen
Internationaal PubliekrechtEuropees Recht
StaatsrechtGrondrechten
BestuursrechtBestuursprocesrecht
Hoge RaadECLI:NL:HR:2021:1946

APV-verbod op Hells Angels-hesje onverbindend wegens strijd met Grondwet

Arrest

23 december 202118× aangehaald in latere zaken

Een gemeentelijke APV-bepaling die het dragen van kenmerken van een verboden organisatie strafbaar stelt, is onverbindend. Het betreft een beperking op de inhoud van de vrijheid van meningsuiting (art. 7 lid 3 Grondwet), die uitsluitend bij wet in formele zin mag worden vastgelegd.

StrafrechtStrafprocesrecht, Materieel Strafrecht
StaatsrechtGrondrechten
Hoge RaadECLI:NL:HR:2019:1834

Contractuele Alcohol- en Drugstests vs. Grondrechten in Arbeidsrelatie

Arrest

21 november 20195× aangehaald in latere zaken

Grondrechten uit de Arubaanse Staatsregeling hebben geen directe horizontale werking. Partijen kunnen dus contractueel afspreken dat een werknemer alcohol- en drugstests ondergaat. Deze grondrechten werken wel indirect door, waardoor de rechter de inbreuk moet toetsen op rechtvaardigheid, proportionaliteit en subsidiariteit.

Civiel RechtArbeidsrecht
StaatsrechtGrondrechten
Internationaal PubliekrechtMensenrechten
Hoge RaadECLI:NL:HR:2014:948

Vereniging Martijn: Verbodenverklaring wegens strijd met de openbare orde

Arrest

17 april 201423× aangehaald in latere zaken

De werkzaamheid van een vereniging die seksueel contact met kinderen goedpraat en verheerlijkt, vormt een daadwerkelijke en ernstige aantasting van de seksuele integriteit van het kind. Een verbod en ontbinding zijn dan, ondanks de vrijheid van meningsuiting en vereniging, noodzakelijk in een democratische samenleving.

Civiel RechtOndernemingsrecht, Burgerlijk Procesrecht
Internationaal PubliekrechtMensenrechten
StaatsrechtGrondrechten
Hoge RaadECLI:NL:HR:2012:BX8351

Sanctieregeling Iran: Toetsing nationale sancties aan discriminatieverbod

Arrest

13 december 20126× aangehaald in latere zaken

De Sanctieregeling Iran, die onderscheid maakt op basis van nationaliteit, is onverbindend wegens strijd met het discriminatieverbod. Een VN-resolutie die oproept tot maatregelen verplicht de Staat niet tot het maken van een dergelijk onderscheid als het doel ook zonder discriminatie bereikt kan worden.

Internationaal PubliekrechtVolkenrecht, Europees Recht, Mensenrechten
StaatsrechtGrondrechten
BestuursrechtEuropees Bestuursrecht
Hoge RaadECLI:NL:HR:2010:BK4549

SGP-arrest: Passief kiesrecht vrouwen prevaleert boven vrijheid van godsdienst en vereniging

Arrest

8 april 201058× aangehaald in latere zaken

De Staat handelt onrechtmatig door niet op te treden tegen de SGP, die vrouwen uitsluit van het passief kiesrecht. Het recht op gelijke behandeling (art. 7 Vrouwenverdrag) weegt in de context van politieke vertegenwoordiging zwaarder dan de vrijheid van godsdienst, vereniging en meningsuiting van de partij.

StaatsrechtGrondrechten, Verkiezingsrecht
Internationaal PubliekrechtMensenrechten
Civiel RechtBurgerlijk Procesrecht, Verbintenissenrecht
Hoge RaadECLI:NL:HR:2010:BK4547

SGP-arrest: Staat moet optreden tegen uitsluiting vrouwen van kieslijst

Arrest

8 april 20103× aangehaald in latere zaken

De Staat handelt onrechtmatig door niet op te treden tegen de SGP, die vrouwen op grond van haar religieuze overtuiging uitsluit van het passief kiesrecht. Het discriminatieverbod weegt in dit geval zwaarder dan de vrijheid van godsdienst en vereniging, waardoor de Staat effectieve maatregelen moet nemen.

Internationaal PubliekrechtMensenrechten, Volkenrecht
StaatsrechtGrondrechten, Verkiezingsrecht
Civiel RechtVerbintenissenrecht, Burgerlijk Procesrecht
Hoge RaadECLI:NL:HR:1989:AD5725

Harmonisatiewet: Toetsingsverbod van wetten aan fundamentele rechtsbeginselen bevestigd

Harmonisatiewet arrest

13 april 1989226× aangehaald in latere zaken

De Hoge Raad oordeelt dat artikel 120 Grondwet de rechter verbiedt een wet in formele zin te toetsen aan fundamentele rechtsbeginselen, zoals het rechtszekerheidsbeginsel. Ook toetsing aan het Statuut voor het Koninkrijk is niet toegestaan. De wetgever heeft de primaire toetsende rol.

StaatsrechtGrondrechten, Staatsorganisatie
Internationaal PubliekrechtMensenrechten