Artikel 48 (Medeplichtigen van een misdrijf)
Als medeplichtigen van een misdrijf worden gestraft: 1°. zij die opzettelijk behulpzaam zijn bij het plegen van het misdrijf; 2°. zij die opzettelijk gelegenheid, middelen of inlichtingen verschaffen tot het plegen van het misdrijf.
Uitleg in duidelijke taal
Als medeplichtigen van een misdrijf worden gestraft:
Dit houdt in dat degenen die als medeplichtigen van een misdrijf worden beschouwd, worden gestraft. De hiernavolgende opsomming specificeert wie als medeplichtigen worden aangemerkt:
1°. zij die opzettelijk behulpzaam zijn bij het plegen van het misdrijf;
Dit zijn personen die opzettelijk behulpzaam zijn bij het plegen van het misdrijf.
2°. zij die opzettelijk gelegenheid, middelen of inlichtingen verschaffen tot het plegen van het misdrijf.
Dit zijn personen die opzettelijk gelegenheid, middelen of inlichtingen verschaffen tot het plegen van het misdrijf.
Gerelateerde rechtspraak
ECLI:NL:HR:2014:3474 - Overzichtsarrest Medeplegen: de afbakening met medeplichtigheid en de vereiste bijdrage - 1 december 2014
De Hoge Raad zet de criteria voor medeplegen uiteen. Een bewezenverklaarde intellectuele of materiële bijdrage moet van voldoende gewicht zijn. Het louter aanwezig zijn en zich niet distantiëren is onvoldoende. De rechter moet bij een niet-uitvoerende rol nauwkeurig motiveren waarom de samenwerking nauw en bewust was.
ECLI:NL:HR:2016:1316 - Medeplegen van bankoverval door telefonische aansturing zonder fysieke aanwezigheid - 4 juli 2016
Een cruciale, planmatige bijdrage vóór de uitvoering van een delict, zoals een telefoontje naar een 'insider' om een bankoverval te faciliteren, kan van voldoende gewicht zijn om als medeplegen te kwalificeren, ook zonder fysieke aanwezigheid van de verdachte tijdens de overval zelf.
ECLI:NL:HR:2014:3637 - Overzichtsarrest Medeplegen: Criteria voor Nauwe en Bewuste Samenwerking - 15 december 2014
De Hoge Raad formuleert aandachtspunten voor het onderscheid tussen medeplegen en medeplichtigheid. Voor medeplegen is een intellectuele of materiële bijdrage van voldoende gewicht vereist. De rechter moet de voor medeplegen vereiste nauwe en bewuste samenwerking specifiek motiveren, zeker als de bijdrage niet in de gezamenlijke uitvoering ligt.
ECLI:NL:HR:2011:BP6581 - Medeplegen vereist meer dan alleen functioneel daderschap als eigenaar - 23 mei 2011
De Hoge Raad oordeelt dat voor het bewijs van medeplegen een nauwe en bewuste samenwerking is vereist. Het enkele feit dat een verdachte als eigenaar van een growshop zeggenschap heeft en verantwoordelijk is, is onvoldoende om medeplegen aan te nemen en duidt eerder op functioneel daderschap.
ECLI:NL:HR:2011:BO2629 - Taxibus-arrest: Geen strikt onderscheid tussen vormen van medeplichtigheid - 21 maart 2011
De Hoge Raad oordeelt dat er geen strikt onderscheid is tussen de twee vormen van medeplichtigheid in artikel 48 Sr. Het kernverwijt is het bevorderen of vergemakkelijken van een misdrijf. Hulp voorafgaand aan het delict kan daarom ook als 'behulpzaam zijn bij' worden gekwalificeerd.
ECLI:NL:HR:2011:BO4471 - Geef het mes: Opzet van de medeplichtige bij een excessief gronddelict - 21 maart 2011
Geef het mes! Arrest
Voor medeplichtigheid is opzet op het misdrijf vereist. Als de hoofddader een ernstiger misdrijf pleegt dan waarop het opzet van de medeplichtige was gericht, kan medeplichtigheid toch worden aangenomen als het misdrijf van de medeplichtige voldoende verband houdt met het gepleegde gronddelict.
ECLI:NL:HR:2016:1011 - Artikel 134a Sr: online zelfstudie als training voor terrorisme - 30 mei 2016
Gedragingen vallen onder art. 134a Sr als er een voldoende verband is met 'training voor terrorisme'. Dit begrip omvat ook 'zelfstudie', zoals online informatie zoeken en materialen aanschaffen. Dat deze gedragingen ook strafbare voorbereiding (art. 46 Sr) kunnen zijn, sluit kwalificatie onder art. 134a Sr niet uit.
ECLI:NL:HR:2020:121 - Pleger van onjuiste belastingaangifte: alleen de aangifteplichtige zelf - 27 januari 2020
Alleen de aangifteplichtige, of diens wettelijk aangewezen vertegenwoordiger, kan pleger zijn van het opzettelijk onjuist doen van een belastingaangifte (art. 69 AWR). Een derde die de aangifte feitelijk invult kan hoogstens deelnemer zijn, wat een strafbaar feit door de aangifteplichtige vereist.
ECLI:NL:HR:2014:1593 - Medeplegen vereist meer dan criteria voor functioneel daderschap - 30 juni 2014
De Hoge Raad stelt dat criteria voor functioneel daderschap, zoals beschikkingsmacht en aanvaarding, onvoldoende zijn om medeplegen te bewijzen. Voor medeplegen is een nauwe en bewuste samenwerking vereist, wat een zwaardere eis is dan de enkele mogelijkheid om als functioneel dader te worden aangemerkt.