Artikel 3:4 (Belangenafweging en evenredigheidsbeginsel)
1. Het bestuursorgaan weegt de rechtstreeks bij het besluit betrokken belangen af, voor zover niet uit een wettelijk voorschrift of uit de aard van de uit te oefenen bevoegdheid een beperking voortvloeit.
2. De voor een of meer belanghebbenden nadelige gevolgen van een besluit mogen niet onevenredig zijn in verhouding tot de met het besluit te dienen doelen.
Uitleg in duidelijke taal
1. Het bestuursorgaan weegt de rechtstreeks bij het besluit betrokken belangen af, voor zover niet uit een wettelijk voorschrift of uit de aard van de uit te oefenen bevoegdheid een beperking voortvloeit.
Dit lid bepaalt dat het bestuursorgaan de belangen die direct en persoonlijk door het te nemen besluit worden geraakt (de rechtstreeks bij het besluit betrokken belangen), moet afwegen. Deze verplichting tot afweging geldt, tenzij een wettelijk voorschrift of de specifieke aard van de bevoegdheid die het bestuursorgaan uitoefent, een beperking aan deze afweging oplegt (daaruit voortvloeit).
2. De voor een of meer belanghebbenden nadelige gevolgen van een besluit mogen niet onevenredig zijn in verhouding tot de met het besluit te dienen doelen.
Dit lid stelt dat de nadelige consequenties (gevolgen) die een besluit heeft voor een of meerdere belanghebbenden, niet buitenproportioneel (onevenredig) zwaar mogen zijn wanneer men deze vergelijkt met (in verhouding tot) de doelen die het bestuursorgaan met dat besluit wil bereiken (te dienen doelen).
Gerelateerde rechtspraak
ECLI:NL:CBB:2024:190 - College van Beroep voor het bedrijfsleven - 25 maart 2024
ECLI:NL:HR:2019:1278 - Hoge Raad - 18 juli 2019
ECLI:NL:CRVB:2024:726 - Centrale Raad van Beroep - 17 april 2024
ECLI:NL:HR:2020:318 - BPM-aangifte: niet voldoen aan toonplicht verhindert bewijs van schade niet - 20 februari 2020
Het niet voldoen aan de toonplicht voor een gebruikte importauto, zoals vereist voor de bpm-aangifte, leidt niet automatisch tot bewijsuitsluiting of een zwaardere bewijslast voor de belastingplichtige. De wet verbindt geen specifieke bewijsrechtelijke gevolgen aan het schenden van deze plicht.
ECLI:NL:HR:2018:729 - Aansprakelijkheidslimiet binnenvaart: rechter corrigeert verouderd bedrag met inflatie - 17 mei 2018
Een beroep op een wettelijke aansprakelijkheidslimiet die jarenlang niet is geïndexeerd, is naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar. De rechter mag het bedrag corrigeren voor inflatie, maar niet verder verhogen, omdat dit de rechtsvormende taak te buiten gaat.
ECLI:NL:HR:2017:3126 - Dagtekening aanslag, belastingrente en het evenredigheidsbeginsel - 14 december 2017
Het evenredigheidsbeginsel verplicht de inspecteur niet om een voorlopige aanslag een eerdere dagtekening te geven om belastingrente te voorkomen. De geautomatiseerde praktijk van de Belastingdienst, waarbij de dagtekening na het vaststellingsmoment ligt, is op zichzelf geen schending van beginselen van behoorlijk bestuur.
ECLI:NL:HR:2023:1371 - Bestuurdersaansprakelijkheid: strijd tussen strenge Nederlandse meldingsplicht en Unierechtelijk evenredigheidsbeginsel - 5 oktober 2023
De Hoge Raad vraagt het Hof van Justitie EU of de strenge bestuurdersaansprakelijkheid van artikel 36 IW 1990, die praktisch onweerlegbaar is bij een niet-tijdige melding van betalingsonmacht, in strijd is met het Unierechtelijke evenredigheidsbeginsel voor omzetbelastingschulden.
ECLI:NL:HR:2004:AO5063 - Hoge Raad - 4 maart 2004
ECLI:NL:HR:2018:7 - Onteigening Hedwigepolder: Zelfrealisatie versus Noodzaak van Volle Eigendom - 4 januari 2018
Bij grootschalige infrastructurele werken die de openbare veiligheid en internationale verplichtingen betreffen, kan de Staat een beroep op zelfrealisatie passeren. De Kroon mag in redelijkheid oordelen dat volledige eigendom noodzakelijk is om de integrale aanleg en het beheer te waarborgen.