ECLI:NL:RVS:2025:4808 - Raad van State - 8 oktober 2025

202300783/1/R3.

Datum uitspraak: 8 oktober 2025

AFDELING

BESTUURSRECHTSPRAAK

Uitspraak in het geding tussen:

Multigaz Damwâld B.V. en [appellant], gevestigd in Damwald, gemeente Dantumadiel,

appellanten,

en

de raad van de gemeente Dantumadiel,

verweerder.

Procesverloop

Bij besluit van 4 juli 2022 heeft de raad het bestemmingsplan "Damwâld-kom" vastgesteld.

Tegen dit besluit hebben Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] beroep ingesteld.

De raad heeft een verweerschrift ingediend.

Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] hebben nadere stukken ingediend.

De Afdeling heeft de zaak op een zitting behandeld op 29 augustus 2025, waar de raad, vertegenwoordigd door G. Nienhuis, is verschenen en Multigaz Damwâld B.V. en [appellant], vertegenwoordigd door J.A. Wiegersma, rechtsbijstandverlener in De Westereen, via een videoverbinding aan hebben deelgenomen.

Overwegingen

Overgangsrecht inwerkingtreding Omgevingswet

1.       Op 1 januari 2024 zijn de Omgevingswet en de Invoeringswet Omgevingswet in werking getreden. Op grond van artikel 4.6, derde lid, van de Invoeringswet Omgevingswet blijft op een beroep tegen een besluit tot vaststelling van een bestemmingsplan waarvan het ontwerp vóór het tijdstip van inwerkingtreding van de Omgevingswet ter inzage is gelegd het recht zoals dat gold onmiddellijk vóór dat tijdstip van toepassing tot het bestemmingsplan onherroepelijk is.

Het ontwerpplan is op 30 juli 2020 ter inzage gelegd. Dat betekent dat op deze beroepsprocedure het recht, waaronder de Wet ruimtelijke ordening, zoals dat gold vóór 1 januari 2024 van toepassing blijft.

Relevante regelgeving

2.       De relevante regelgeving is opgenomen in de bijlage, die deel uitmaakt van deze uitspraak.

Inleiding

3.       Het plan voorziet in een actuele planologisch-juridische regeling voor de gronden binnen de bebouwde kom van Damwâld. In de plantoelichting staat dat het plan conserverend is en geen grootschalige nieuwe ontwikkelingen mogelijk maakt.

4.       De ondernemingen van Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] zijn gevestigd in het plangebied. Multigaz Damwâld B.V. is, onder meer, eigenaar van de kadastrale percelen met nummers 42 en 587 in Damwâld. [appellant] is eigenaar van het kadastrale perceel met nummer 588. Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] kunnen zich niet met het bestemmingsplan verenigen, voor zover het perceel van [appellant] daarin niet is bestemd voor bedrijvigheid in categorie 3 van de bij de planregels behorende Staat van Bedrijven. Ook zijn zij het er niet mee eens dat het plan nabij hun percelen bedrijven mogelijk maakt in categorie 2.

Toetsingskader

5.       Bij de vaststelling van een bestemmingsplan moet de raad bestemmingen aanwijzen en regels geven die de raad uit het oogpunt van een goede ruimtelijke ordening nodig acht. De raad heeft daarbij beleidsruimte en moet de betrokken belangen afwegen. De Afdeling oordeelt niet zelf of het plan in overeenstemming is met een goede ruimtelijke ordening. De Afdeling beoordeelt aan de hand van de beroepsgronden of het besluit tot vaststelling van het bestemmingsplan in overeenstemming is met het recht. Daarbij kan aan de orde komen of de nadelige gevolgen van het plan onevenredig zijn in verhouding tot de met het plan te dienen doelen.

Ingetrokken beroepsgrond

6.       Op de zitting hebben Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] hun beroepsgrond over de beperking van een bedrijfsuitbreiding van Multigaz Damwâld B.V. naar het naastgelegen kadastrale perceel met nummer 588, ingetrokken.

Onjuiste aanduiding

7.       Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] betogen dat het kadastrale perceel met nummer 588 niet de juiste aanduiding heeft gekregen. Het perceel is namelijk niet bestemd voor bedrijven in categorie 3, terwijl dat in het vorige bestemmingsplan wel zo was.

7.1.    De Afdeling stelt vast dat aan de gronden van de kadastrale percelen met de nummers 42, 587 en 588 in het voorheen geldende plan "Damwoude-Kom" uit 2007 de bestemming "Bedrijfsdoeleinden (B)" was toegekend. Ook waren de gronden grotendeels aangeduid met "BIII".

7.2.    In het bestreden plan is aan de gronden van de kadastrale percelen met de nummers 42, 587 en 588 de bestemming "Bedrijf" toegekend. Aan de kadastrale percelen met de nummers 42 en 587 van Multigaz Damwâld B.V. is op de verbeelding de functieaanduiding "bedrijf tot en met categorie 3.2" toegekend. Deze aanduiding is niet toegekend aan het kadastrale perceel met nummer 588 van [appellant].

7.3.    De raad heeft erkend dat hij ten onrechte niet de functieaanduiding "bedrijf tot en met categorie 3.2" heeft toegekend aan het kadastrale perceel met nummer 588. Omdat de raad zich in zoverre op een ander standpunt stelt dan hij in het bestreden besluit heeft gedaan en niet is gebleken dat gewijzigde omstandigheden hiervoor aanleiding hebben gegeven, is het besluit van 4 juli 2022 wat betreft dit onderdeel niet met de vereiste zorgvuldigheid voorbereid. Dit is in strijd met artikel 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb).

Het betoog slaagt.

7.4.    Het beroep is gegrond, zodat het bestreden besluit in zoverre moet worden vernietigd.

7.5.    De Afdeling ziet aanleiding om met toepassing van artikel 8:72, derde lid, aanhef en onder b, van de Awb zelf in de zaak te voorzien, op de wijze die tijdens de zitting met partijen is besproken. De Afdeling zal bepalen dat op de verbeelding van het bestreden plan aan het kadastrale perceel met nummer 588 in Damwâld de functieaanduiding "bedrijf tot en met categorie 3.2" wordt toegekend. De Afdeling acht het niet aannemelijk dat andere belanghebbenden hierdoor in hun belangen zouden kunnen worden geschaad.

Bedrijvigheid in categorie 2

8.       Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] betogen dat het plan niet strekt ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening, omdat het ten onrechte nabij hun percelen bedrijfsactiviteiten in categorie 2 van de Staat van Bedrijfsactiviteiten mogelijk maakt, waar voorheen alleen categorie 1 was toegestaan. De raad heeft ten onrechte niet beoordeeld of bedrijfsactiviteiten in deze hogere categorie toelaatbaar zijn. Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] vrezen dat bedrijfsactiviteiten in categorie 2 zullen leiden tot hinder bij omwonenden, waarop ook hun ondernemingen zullen worden aangekeken.

8.1.    Blijkens de plankaart bij het vorige plan "Damwoude-Kom" waren aan de gronden tussen de percelen van Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] en de dichtstbijzijnde woonbestemming ten zuidoosten van hun percelen, de bestemming "Bedrijfsdoeleinden (B)" en de aanduiding "BI" toegekend. Ingevolge artikel 10 van de voorschriften van het vorige plan waren deze gronden bestemd voor bedrijfsactiviteiten tot en met categorie 2 van de bij de voorschriften behorende Staat van Bedrijven, en voor de bestaande bedrijven die aanwezig waren ten tijde van de terinzagelegging van het ontwerpplan.

Blijkens de verbeelding van het bestreden plan is aan de betreffende gronden de bestemming "Bedrijf" toegekend. Ingevolge artikel 4, aanhef en onder a, van de planregels zijn de gronden bestemd voor gebouwen en overkappingen ten behoeve van bedrijven als genoemd in categorie 1 en 2 van de in bijlage 2 bij de planregels behorende Staat van Bedrijven, en voor de bestaande bedrijven in bijlage 3.

8.2.    Het betoog van Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] mist feitelijke grondslag. Zoals volgt uit wat hiervoor onder 8.1 is overwogen, en zoals de raad in het verweerschrift en op de zitting onweersproken heeft gesteld, voorziet het bestreden plan in de nabijheid van hun percelen niet in een verruiming van de toegestane bedrijvigheid naar een hogere milieucategorie. Bedrijfsactiviteiten in categorie 2 waren namelijk al toegestaan in het vorige plan "Damwoude-Kom".

Conclusie beroep en opdracht aan de raad

9.       Zoals hiervoor onder 7.3 en 7.4 is overwogen, is het beroep van Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] tegen het besluit van 4 juli 2022 tot vaststelling van het bestemmingsplan "Damwâld-kom" gegrond. Dit besluit moet wegens strijd met artikel 3:2 van de Awb worden vernietigd, voor zover daarbij aan het kadastrale perceel met nummer 588 in Damwâld niet de functieaanduiding "bedrijf tot en met categorie 3.2" is toegekend.

10.     Zoals is overwogen onder 7.5, ziet de Afdeling aanleiding om met toepassing van artikel 8:72, derde lid, aanhef en onder b, van de Awb, zelf in de zaak te voorzien en te bepalen dat deze uitspraak in zoverre in de plaats treedt van het besluit van 4 juli 2022, voor zover dit is vernietigd.

11.     De Afdeling ziet aanleiding de raad op te dragen de hierna in de beslissing nader aangeduide onderdelen van deze uitspraak binnen vier weken na verzending van de uitspraak te verwerken in het elektronisch vastgestelde plan dat te raadplegen is op de landelijke voorziening

Proceskosten beroep

12.     De raad moet de proceskosten vergoeden.

Verzoek om schadevergoeding wegens overschrijding redelijke termijn

13.     Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] hebben een verzoek gedaan om schadevergoeding in verband met de overschrijding van de redelijke termijn, als bedoeld in artikel 6 van het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (hierna: EVRM).

13.1.  Zoals de Afdeling eerder heeft overwogen in de uitspraak van 29 januari 2014 (ECLI:NL:RVS:2014:188), is de redelijke termijn, als bedoeld in artikel 6 van het EVRM, overschreden, als de duur van de totale procedure te lang is. In zaken zonder een voorafgaande bezwaarschriftprocedure vangt de termijn aan op het moment van het indienen van het beroepschrift in eerste (en enige) aanleg. De termijn eindigt op het moment waarop de rechter die beslist op het verzoek om schadevergoeding, uitspraak doet over het geschil dat de belanghebbenden en het bestuursorgaan verdeeld houdt. De redelijke termijn is voor een procedure in één rechterlijke instantie in beginsel niet overschreden, als die procedure in haar geheel niet langer dan twee jaar heeft geduurd.

13.2.  De redelijke termijn is gestart met de ontvangst van het beroepschrift van Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] op 31 januari 2023. Met de uitspraak van de Afdeling van vandaag is de procedure voor Multigaz Damwâld B.V en [appellant] geëindigd, zodat de procedure in totaal meer dan twee jaar heeft geduurd. Dit betekent dat de redelijke termijn met ruim zeven maanden is overschreden. Deze overschrijding is geheel toe te rekenen aan de Afdeling. Van bijzondere omstandigheden die aanleiding kunnen geven een langere behandelingsduur te rechtvaardigen, is geen sprake.

13.3.  Het verzoek om schadevergoeding wordt toegewezen. Uitgaande van een forfaitair bedrag van € 500,00 per half jaar dat de redelijke termijn is overschreden, waarbij het aantal maanden naar boven wordt afgerond, bedraagt de aan Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] afzonderlijk toe te kennen vergoeding van de geleden immateriële schade € 1.000,00. Omdat Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] gezamenlijk hebben geprocedeerd, ziet de Afdeling aanleiding om in dit geval het bedrag van de aan ieder toe kennen schadevergoeding te matigen in die zin dat aan Multigaz Damwâld B.V. 50% (€ 500,00) wordt toegekend en aan [appellant] 50% (€ 500,00). Deze matiging acht de Afdeling redelijk vanwege de matigende invloed die het samen deelnemen als partij in het voorliggende geval heeft gehad op de mate van stress, ongemak en onzekerheid die zij hebben ondervonden door de te lang durende procedure.

13.4.  Omdat de overschrijding van de redelijke termijn aan de Afdeling is toe te rekenen, wordt de vergoeding van de schade uitgesproken ten laste van de Staat der Nederlanden (de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), die de schade als gevolg van de overschrijding van de redelijke termijn van de Afdeling moet betalen. De Afdeling zal de Staat daartoe veroordelen.

Proceskosten verzoek

14.     De Staat moet de proceskosten vergoeden die Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] hebben gemaakt in verband met het verzoek om schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn.

Beslissing

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State:

I.        verklaart het beroep tegen het besluit van de raad van de gemeente Dantumadiel van 4 juli 2022, waarbij het bestemmingsplan "Damwâld-kom" is vastgesteld, gegrond;

II.       vernietigt het besluit van de raad van de gemeente Dantumadiel van 4 juli 2022, waarbij het bestemmingsplan "Damwâld-kom" is vastgesteld, voor zover daarbij aan het kadastrale perceel met nummer 588 in Damwâld niet de functieaanduiding "bedrijf tot en met categorie 3.2" is toegekend;

III.      bepaalt dat op de verbeelding aan het kadastrale perceel met nummer 588 in Damwâld de functieaanduiding "bedrijf tot en met categorie 3.2" wordt toegekend;

IV.     bepaalt dat deze uitspraak in de plaats treedt van het vernietigde gedeelte van het besluit;

V.      draagt de raad van de gemeente Dantumadiel op om binnen vier weken na verzending van deze uitspraak ervoor zorg te dragen dat de hiervoor vermelde onderdelen III. en IV. worden verwerkt in het elektronisch vastgestelde plan dat te raadplegen is op de landelijke voorziening;

VI.     veroordeelt de raad van de gemeente Dantumadiel tot vergoeding van bij Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] in verband met de behandeling van het beroep opgekomen proceskosten tot een bedrag van € 1.814,00, geheel toe te rekenen aan door een derde beroepsmatige verleende rechtsbijstand, met dien verstande dat bij de betaling van genoemd bedrag aan één van hen, het bestuursorgaan aan zijn betalingsverplichting heeft voldaan;

VII.     gelast dat de raad van de gemeente Dantumadiel aan Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] het door hen voor de behandeling van het beroep betaalde griffierecht ten bedrag van € 365,00 vergoedt, met dien verstande dat bij betaling van genoemd bedrag aan één van hen het bestuursorgaan aan zijn betalingsverplichting heeft voldaan;

VIII.    veroordeelt de Staat der Nederlanden (de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) tot betaling van een schadevergoeding van € 1.000,00 aan Multigaz Damwâld B.V. en [appellant], met dien verstande dat bij betaling van genoemd bedrag aan één van hen de Staat der Nederlanden aan zijn betalingsverplichting heeft voldaan;

IX.     veroordeelt de Staat der Nederlanden (de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) tot vergoeding van bij Multigaz Damwâld B.V. en [appellant] in verband met de behandeling van het verzoek opgekomen proceskosten tot een bedrag van € 453,50, geheel toe te rekenen aan door een derde beroepsmatige verleende rechtsbijstand, met dien verstande dat bij de betaling van genoemd bedrag aan één van hen, de Staat der Nederlanden aan zijn betalingsverplichting heeft voldaan.

Aldus vastgesteld door mr. N.H. van den Biggelaar, voorzitter, en mr. M.J.M. Ristra-Peeters en mr. M.C Stoové, leden, in tegenwoordigheid van mr. W. Kemerink op Schiphorst-Hofman, griffier.

w.g. Van den Biggelaar

voorzitter

w.g. Kemerink op Schiphorst-Hofman

griffier

Uitgesproken in het openbaar op 8 oktober 2025

933

BIJLAGE

Artikel 3:2 van de Awb luidt:

"Bij de voorbereiding van een besluit vergaart het bestuursorgaan de nodige kennis omtrent de relevante feiten en de af te wegen belangen."

Artikel 8:72 van de Awb luidt:

"Indien de bestuursrechter het beroep gegrond verklaart, vernietigt hij het bestreden besluit geheel of gedeeltelijk.

2. De vernietiging van een besluit of een gedeelte van een besluit brengt vernietiging van de rechtsgevolgen van dat besluit of van het vernietigde gedeelte daarvan mee.

3. De bestuursrechter kan bepalen dat

a. de rechtsgevolgen van het vernietigde besluit of het vernietigde gedeelte daarvan geheel of gedeeltelijk in stand blijven, of

b. zijn uitspraak in de plaats treedt van het vernietigde besluit of het vernietigde gedeelte daarvan.

(…)."

Artikel 4 van de regels van het bestemmingsplan "Damwâld-kom" luidt:

"De voor 'Bedrijf' aangewezen gronden zijn bestemd voor:

a. gebouwen en overkappingen ten behoeve van bedrijven als genoemd in categorie 1 en 2 van de bij deze regels behorende Staat van Bedrijven (Bijlage 2);

en tevens voor:

b. gebouwen en overkappingen ten behoeve van bestaande bedrijven, zoals die zijn opgenomen in de bij deze regels behorende Lijst bestaande bedrijven (Bijlage 3);

c. gebouwen en overkappingen ten behoeve van bedrijven als genoemd in categorie 1 tot en met 3.1 van de bij deze regels behorende Staat van Bedrijven (Bijlage 4) en uitsluitend op de gronden ter plaatse van de aanduiding "bedrijf tot en met categorie 3.1";

d. gebouwen en overkappingen ten behoeve van bedrijven als genoemd in categorie 1 tot en met 3.2 van de bij deze regels behorende Staat van Bedrijven (Bijlage 5) en uitsluitend op de gronden ter plaatse van de aanduiding 'bedrijf tot en met categorie 3.2';

e. bedrijfswoningen, al dan niet in combinatie met ruimte voor een aan-huis-verbonden beroep of bedrijf, zoals genoemd in de bij deze regels behorende Lijst aan-huis-verbonden beroep of bedrijf (Bijlage 6);

f. ondergeschikte bebouwing bij bedrijfswoningen,

(…)."

Artikel 10 van de voorschriften van het bestemmingsplan "Damwoude-Kom" luidt:

"De op de plankaart voor bedrijfsdoeleinden aangewezen gronden zijn bestemd voor:

a. gebouwen ten behoeve van:

1. bestaande bedrijven, zoals die aanwezig waren op het moment van de terinzagelegging van het ontwerp van dit plan;

2. en voorzover de gronden op de plankaart zijn aangeduid met:

• "BI" ten behoeve van bedrijven als genoemd in categorie 1 en 2 van de bij deze voorschriften behorende Staat van Bedrijven;

• "BII" ten behoeve van bedrijven als genoemd in categorie 1, 2 en 3 (grootste afstand 50 m) van de bij deze voorschriften behorende Staat van Bedrijven;

• "BIII" ten behoeve van bedrijven als genoemd in categorie 1, 2 en 3 van de bij deze voorschriften behorende Staat van Bedrijven;

(…)."