personen en familierecht

Voor de verkrijging van het Nederlanderschap door erkenning moet het bewijs van biologisch vaderschap, geleverd door DNA-onderzoek, voldoen aan de specifieke eisen uit het Besluit DNA-onderzoek vaderschap. De rechter dient ambtshalve te toetsen of het DNA-rapport afkomstig is van een geaccrediteerd laboratorium.

De vrijstelling van verplichte procesvertegenwoordiging voor een Gecertificeerde Instelling (art. 1:283 BW) geldt niet alleen voor het indienen van verzoeken, maar ook voor het voeren van verweer. Deze vrijstelling, die voortvloeit uit de wetsgeschiedenis, is ook van toepassing in hoger beroep.

Een procespartij wiens goederen onder bewind staan is processueel onbevoegd. Dit gebrek kan echter gedurende de hele procedure worden hersteld, ook in hoger beroep. De bewindvoerder kan het geding alsnog overnemen. Schending van hoor en wederhoor vindt plaats als de wederpartij niet mag reageren.

De rechter die een omgangsregeling vaststelt, is bevoegd hierin een regeling te treffen voor de verdeling van de reiskosten. Dit is niet beperkt tot een alimentatieprocedure. Bij substantiële kosten, zoals internationale reizen, moet de rechter de draagkracht van de ouders kenbaar in de beslissing betrekken.

Een nadere overeenkomst die inhoudelijk of qua uitkomst afwijkt van een verrekenbeding in huwelijkse voorwaarden, is zelf een huwelijkse voorwaarde die nietig is zonder notariële akte. Of een investering in de woning van de andere echtgenoot een natuurlijke verbintenis is, hangt af van alle omstandigheden.

De bewindvoerder in een meerderjarigenbewind is een wettelijk vertegenwoordiger in de zin van art. 4:193 BW. De termijn van drie maanden en de sanctie van beneficiaire aanvaarding bij stilzitten zijn van toepassing, in samenhang met de specifieke bevoegdheidsregels uit art. 1:441 BW.

De ambtenaar van de burgerlijke stand is geen belanghebbende in de zin van artikel 1:24 lid 1 BW en kan de rechtbank dus niet zelfstandig verzoeken de registers aan te vullen of te verbeteren. Deze bevoegdheid is voorbehouden aan direct belanghebbenden en het Openbaar Ministerie.

In geschillen over vervangende toestemming voor verhuizing mag de rechter afwijken van de tweeconclusieregel en acht slaan op een ter zitting gewijzigd verzoek. De rechter moet de wederpartij echter wel uitdrukkelijk de gelegenheid geven hierop te reageren om schending van hoor en wederhoor te voorkomen.

De Hoge Raad oordeelt dat bij misbruik van omstandigheden (art. 3:44 lid 4 BW) alle omstandigheden in hun onderlinge samenhang moeten worden bezien. Een reeks van rechtshandelingen en feitelijke handelingen die tot onevenredige benadeling leidt, kan misbruik van omstandigheden opleveren.

Een verzoek tot verlenging van de partneralimentatietermijn op grond van artikel 1:157 lid 7 BW kan niet al bij de eerste vaststelling worden gedaan. Een dergelijk verzoek is pas mogelijk tegen het einde van de lopende alimentatietermijn, omdat de rechter moet oordelen op basis van actuele omstandigheden.

De Hoge Raad oordeelt dat een bijdrage voor een jongmeerderjarige (18-20 jaar) geen voorlopige voorziening (art. 822 Rv) of nevenvoorziening (art. 827 Rv) kan zijn in de echtscheidingsprocedure van de ouders. Het is een eigen aanspraak van het kind, niet een voorziening tussen de echtgenoten.

Een schuld die vóór het huwelijk is ontstaan doordat een partner meer heeft betaald voor een gezamenlijk goed, valt niet in de beperkte gemeenschap van goederen. Dit vergoedingsrecht blijft een privéschuld en wordt niet gehalveerd door het huwelijk.

De wettelijke onderhoudsplicht voor een minderjarig kind heeft voorrang op een eventuele (morele of contractuele) onderhoudsplicht voor een meerderjarig kind van 21 jaar of ouder. De bijdrage voor het oudere kind mag daarom niet ten laste van de draagkracht van de ouder worden gebracht.

De rechter treedt buiten de grenzen van de rechtsstrijd indien hij een andere juridische kwalificatie geeft aan een vermogensbestanddeel dan de kwalificatie waarover partijen het eens zijn. Het stond het hof niet vrij dividend als inkomen aan te merken, nu partijen dit gezamenlijk als verkoopopbrengst beschouwden.

Het rechtsmiddelenverbod van art. 807 Rv is van toepassing bij wijziging van de verblijfplaats van een kind dat bij een ouder zonder gezag woont (art. 1:336a BW). De spoedprocedure van art. 800 lid 3 Rv kan hierop analoog worden toegepast.

Indien een belanghebbende in een bewind- of mentorschapszaak niet is opgeroepen, moet de rechter de mondelinge behandeling aanhouden. Het enkel bieden van de mogelijkheid om schriftelijk te reageren herstelt de schending van het fundamentele beginsel van hoor en wederhoor niet en is onvoldoende.

De vraag of een echtgenoot op de hoogte was van een door de andere echtgenoot te vestigen voorkeursrecht, is relevant voor het vaststellen van stilzwijgende toestemming. Dit moet worden beoordeeld via de wilsvertrouwensleer (art. 3:33 en 3:35 BW), waarbij ook een niet-handelen van belang kan zijn.

De Staat is belanghebbende in een procedure (art. 1:26 BW) tot erkenning van een buitenlandse adoptie. Dit is vanwege het algemeen belang dat gemoeid is met de mogelijke verkrijging van het Nederlanderschap van rechtswege door het kind (art. 5b RWN) als gevolg van de erkenning.

Het feit dat een alimentatieafspraak niet werkt zoals beoogd, is geen 'wijziging van omstandigheden' ex art. 1:401 BW. Geschillen over de uitvoering van een kinderrekening moeten worden beoordeeld via art. 1:253a BW, waarbij de rechter een beslissing neemt in het belang van het kind.

De afwijzing van een verzoek om als belanghebbende te worden aangemerkt in een jeugdbeschermingszaak is een voor hoger beroep vatbare eindbeschikking, ook als de beslissing de vorm van een e-mail heeft en niet door de rechter is ondertekend. Vormvereisten zijn ondergeschikt aan de rechtsbescherming.

De Hoge Raad oordeelt dat een hofuitspraak onbegrijpelijk is gemotiveerd als het de stellingen en bewijsstukken van een partij verkeerd leest. Het hof had de betwisting dat aandelen tot de huwelijksgemeenschap behoorden niet mogen verwerpen op gronden die tegenstrijdig zijn met het gevoerde verweer.

De Hoge Raad oordeelt dat een bewijsaanbod voor een stilzwijgende afspraak tussen informeel samenwonenden niet te snel mag worden gepasseerd. Een partij moet worden toegelaten tot bewijslevering als de gestelde feiten, in onderlinge samenhang bezien, de conclusie van een afspraak kunnen dragen.

Voor de bepaling van de internationale rechtsmacht geldt dat een voor het eerst in hoger beroep gedaan verzoek, zoals een terugverhuisgebod, aanhangig is gemaakt op het moment van indiening in hoger beroep. Dit tijdstip is beslissend voor het vaststellen van de gewone verblijfplaats van het kind.

De Hoge Raad oordeelt dat de uitleg van gedingstukken is voorbehouden aan de feitenrechter. Het oordeel van het hof dat de stellingen van een partij geen inhoudelijk bezwaar tegen een taxatierapport vormen, is feitelijk en niet onbegrijpelijk, evenals de weging van aangevoerde bezwaren.

In een procedure tot wijziging van een eerder vastgestelde geboortedatum (art. 1:25d BW) mag een aanbod om getuigen te horen, zoals de moeder, niet worden gepasseerd. De rechter moet, net als bij de oorspronkelijke vaststelling, rekening houden met alle bewijzen, inclusief getuigenverklaringen.

Een oordeel van het hof dat niet de afwijzing van het verzoek draagt, zoals de vaststelling van 'family life', is een overweging ten overvloede. Aan dit oordeel komt geen gezag van gewijsde toe. De verweerder heeft daarom geen belang bij cassatie tegen dit oordeel.

De Hoge Raad bevestigt dat het indienen van een verzoek tot toepassing van de schuldsaneringsregeling (Wsnp) niet tot de taak van de beschermingsbewindvoerder behoort. De wetswijziging van 2014, die de bewindvoerder een ruimere taakopvatting gaf, heeft hierin geen verandering gebracht.

Een rechter mag de uitzonderingsbepaling van artikel 10:8 BW (nauwere band) pas toepassen nadat is vastgesteld welke conflictenrechtelijke regeling van toepassing is. De rechter moet eerst nagaan of een internationale of communautaire regeling de rechtskeuze bepaalt, conform de hiërarchie in artikel 10:1 BW.

Indien het hof oordeelt dat huurinkomsten in de finale verrekening vallen, is het oordeel dat met diezelfde inkomsten aangeschafte goederen (munten) buiten de verrekening blijven onbegrijpelijk. De Hoge Raad corrigeert deze en een andere inconsistentie en doet de zaak zelf af door de verrekening opnieuw te berekenen.

De Hoge Raad oordeelt dat het Gemeenschappelijk Hof zijn rechtsvormende taak niet heeft overschreden door het huwelijk in Curaçao open te stellen voor personen van gelijk geslacht. Het opheffen van de vastgestelde discriminatie op grond van de Staatsregeling woog zwaarder dan het belang van rechterlijke terughoudendheid.

De Hoge Raad oordeelt dat het niet buiten de rechtsvormende taak van de rechter valt om het huwelijk in Aruba open te stellen voor personen van gelijk geslacht. Het opheffen van de discriminatie weegt zwaarder dan de rechterlijke terughoudendheid, gezien het langdurige rechtstekort en de beperkte complexiteit.

De vordering op de niet-handelende echtgenoot voor schulden van de gewone huishouding (art. 1:85 BW) verjaart na vijf jaar (art. 3:307 BW), niet na twintig. De ratio van art. 1:85 BW rechtvaardigt geen langere verjaringstermijn dan die voor de handelende echtgenoot geldt.

Het bewijsvermoeden van art. 1:141 lid 3 BW, dat vermogen wordt vermoed te zijn gevormd uit te verrekenen inkomsten, ziet ook op schulden. Of een schuld in de verrekening moet worden betrokken, hangt echter af van de huwelijkse voorwaarden en vereist een afzonderlijke motivering.

Bij de uitleg van een opschortende voorwaarde voor financiering bij de toedeling van een woning, moet rekening worden gehouden met eerdere (onverschuldigde) betalingen. Het doel is partijen financieel te herstellen in de positie alsof een eerdere, vernietigde toedeling niet had plaatsgevonden.

De notaris heeft een verzwaarde waarschuwingsplicht bij het wijzigen van huwelijkse voorwaarden die nadelig zijn voor een van de echtgenoten. De notaris moet specifiek op de nadeligheid wijzen en zich vergewissen dat de echtgenoot de gevolgen begrijpt en aanvaardt, conform artikel 43 lid 1 Wna.

Voor vervangende toestemming tot erkenning is instemming met de verwekking vereist (art. 1:204 lid 4 BW). Bij kunstmatige bevruchting omvat dit het gehele traject. Er is pas sprake van 'instemming' als partners samen hebben gekozen voor dit traject, niet als één partner later instapt.

De Hoge Raad vernietigt een hofbeschikking omdat het hof buiten de grenzen van de rechtsstrijd is getreden door een lager bedrag voor de behoefte vast te stellen dan door de man was erkend. Tevens was de beslissing over de ingangsdatum onvoldoende gemotiveerd.

Een rechterlijke vaststelling van de verdeling van een gemeenschap (art. 3:185 BW) fixeert de verdelingsdatum, ook als er voorwaarden aan de uitvoering zijn verbonden. Deze voorwaarden zien op de executie en veranderen niet dat de verdeling op de datum van de uitspraak is vastgesteld.

De Hoge Raad oordeelt dat bij een vermoeden van bedrog de rechter het debat moet heropenen. Voor pensioenverevening is de tijdsevenredige opgebouwde aanspraak leidend, niet de feitelijke financiering. Ook wordt het recht op afstorting van pensioen in eigen beheer bij een DGA-echtgenoot benadrukt.

Voor informeel samenlevenden geldt geen specifieke wettelijke regeling voor vergoedingsrechten bij investering in een gemeenschappelijk goed. Een dergelijk recht kan niet worden gebaseerd op de eenvoudige gemeenschap zelf, maar moet worden beoordeeld aan de hand van het algemene verbintenissenrecht.

Goederen die in de wettelijke gemeenschap van goederen vallen, zijn vatbaar voor conservatoir beslag (art. 94a Sv) voor een ontnemingsvordering tegen één echtgenoot. De civielrechtelijke mogelijkheid tot verhaal op gemeenschapsgoederen voor een privéschuld (art. 1:96 BW) is hiervoor de grondslag.

Een lening van ouders, zelfs met fiscale motieven en rentecompensatie, is in beginsel een gemeenschapsschuld. De Hoge Raad oordeelt dat de onderliggende bedoeling de juridische aard van de overeenkomst als lening niet verandert, tenzij specifieke wettelijke uitzonderingen van toepassing zijn.

Een perspectiefbesluit kan niet zelfstandig via de geschillenregeling van art. 1:262b BW aan de rechter worden voorgelegd. Wel moet de rechter het besluit beoordelen als dit nodig is om te beslissen over een ander geschil betreffende de uitvoering van de ondertoezichtstelling.

Een opvolgend bewindvoerder heeft recht op de volledige forfaitaire beloning voor aanvangswerkzaamheden volgens de Regeling beloning. De reden voor de opvolging is niet relevant. Afwijken van dit forfait kan alleen bij uitzonderlijke omstandigheden, die niet snel mogen worden aangenomen.

De Hoge Raad oordeelt dat art. 1:87 BWA (Aruba) niet met terugwerkende kracht geldt. Vergoedingsrechten voor investeringen van vóór het huwelijk moeten worden beoordeeld aan de hand van het algemene verbintenissenrecht, niet via het huwelijksvermogensrecht. De zaak wordt vernietigd wegens onjuiste rechtsopvatting.

De stelling dat een overgemaakt bedrag met omschrijving 'lening' later is gewijzigd in een investering, is een bevrijdend verweer. De partij die dit stelt, draagt hiervan de stelplicht en bewijslast. Daarnaast geldt risicoaansprakelijkheid voor een beslag dat achteraf ongegrond blijkt.

De rechter is niet verplicht om eerst te beoordelen of omgang in het belang van het kind is, voordat een DNA-onderzoek wordt bevolen. De rechter kan direct overgaan tot een belangenafweging, waarbij het belang van het kind om zijn afstamming te kennen vooropstaat.

Een rechter mag niet buiten de grenzen van de rechtsstrijd treden door een lagere partneralimentatie toe te kennen dan de onderhoudsplichtige heeft aangeboden. Bij de draagkrachtbepaling van een ondernemer moet de rechter ingaan op stellingen over een verwijtbare, zelf veroorzaakte inkomensdaling.

Het aanwenden van een privé-erfenis voor kosten van de huishouding leidt niet tot een vergoedingsrecht ten laste van de gemeenschap, indien dit gebeurt ter voldoening aan de wettelijke draagplicht van art. 1:84 BW. Een rechtsgrond voor de betaling neutraliseert de vergoedingsaanspraak.

Vergoedingsvorderingen tussen echtgenoten verjaren niet na vijf jaar. De Hoge Raad oordeelt dat de aard van de huwelijkse verhouding zich verzet tegen analoge toepassing van de korte verjaringstermijnen uit Boek 3 BW, omdat van echtgenoten niet verwacht kan worden dat zij tijdens het huwelijk rechtsmaatregelen treffen.