Terug naar bibliotheek
Derde Boek. Rechtsmiddelen
A. Gewone rechtsmiddelen
Titel II. Hooger beroep van uitspraken
Artikel 423

Artikel 423 (Uitspraakmogelijkheden gerechtshof hoger beroep)

Laatste versie

1. Het gerechtshof kan het vonnis hetzij geheel bevestigen, hetzij gedeeltelijk bevestigen en gedeeltelijk vernietigen, hetzij geheel vernietigen. Het gerechtshof bevestigt het vonnis geheel hetzij met gehele of gedeeltelijke overneming hetzij met aanvulling of verbetering van gronden. Ingeval het vonnis geheel of gedeeltelijk wordt vernietigd, doet het gerechtshof wat de rechtbank had behoren te doen, behoudens terugwijzing op grond van het tweede lid.

2. Indien de hoofdzaak niet door de rechtbank is beslist en het onderzoek daarvan gevolg moet zijn van de vernietiging van het vonnis, doet het gerechtshof de zaak zelf af, tenzij terugwijzing naar dezelfde rechtbank door de advocaat-generaal of de verdachte ter terechtzitting is verlangd. Terugwijzing vindt ook zonder uitdrukkelijk gebleken verlangen van de verdachte plaats indien de verdachte niet ter terechtzitting aanwezig is en de dagvaarding om op de terechtzitting in hoger beroep te verschijnen of de aanzegging of oproeping voor de nadere terechtzitting aan de verdachte niet in persoon is gedaan of betekend en zich geen andere omstandigheid heeft voorgedaan waaruit voortvloeit dat de dag van de terechtzitting of van de nadere terechtzitting de verdachte tevoren bekend was. In geval van terugwijzing doet de rechtbank recht met inachtneming van ’s hofs arrest.

3. In geval van vernietiging van het vonnis is het gerechtshof niettemin bevoegd bepaalde gedeelten daarvan in zijn arrest over te nemen.

4. Indien bij samenloop van meerdere feiten ééne hoofdstraf is uitgesproken en het hooger beroep slechts ingesteld is ten aanzien van een of meer dier feiten, wordt, in geval van vernietiging ten aanzien van de straf, bij het arrest de straf voor het andere feit of de andere feiten bepaald.

Uitleg in duidelijke taal

1. Het gerechtshof kan het vonnis hetzij geheel bevestigen, hetzij gedeeltelijk bevestigen en gedeeltelijk vernietigen, hetzij geheel vernietigen. Het gerechtshof bevestigt het vonnis geheel hetzij met gehele of gedeeltelijke overneming hetzij met aanvulling of verbetering van gronden. Ingeval het vonnis geheel of gedeeltelijk wordt vernietigd, doet het gerechtshof wat de rechtbank had behoren te doen, behoudens terugwijzing op grond van het tweede lid.

Dit betekent dat het gerechtshof met betrekking tot het vonnis van de lagere rechter de volgende mogelijkheden heeft: het kan het vonnis ofwel geheel bevestigen (in stand laten), ofwel gedeeltelijk bevestigen en gedeeltelijk vernietigen (gedeeltelijk in stand laten en gedeeltelijk ongedaan maken), ofwel geheel vernietigen (geheel ongedaan maken). Wanneer het gerechtshof het vonnis geheel bevestigt, kan dit gebeuren door de gronden (de redenen voor de uitspraak) geheel of gedeeltelijk over te nemen, of door de gronden aan te vullen of te verbeteren. In het geval dat het vonnis geheel of gedeeltelijk wordt vernietigd, neemt het gerechtshof zelf een beslissing zoals de rechtbank die had moeten nemen, behoudens (tenzij) er sprake is van terugwijzing naar de rechtbank op basis van (op grond van) het tweede lid van dit artikel.

2. Indien de hoofdzaak niet door de rechtbank is beslist en het onderzoek daarvan gevolg moet zijn van de vernietiging van het vonnis, doet het gerechtshof de zaak zelf af, tenzij terugwijzing naar dezelfde rechtbank door de advocaat-generaal of de verdachte ter terechtzitting is verlangd. Terugwijzing vindt ook zonder uitdrukkelijk gebleken verlangen van de verdachte plaats indien de verdachte niet ter terechtzitting aanwezig is en de dagvaarding om op de terechtzitting in hoger beroep te verschijnen of de aanzegging of oproeping voor de nadere terechtzitting aan de verdachte niet in persoon is gedaan of betekend en zich geen andere omstandigheid heeft voorgedaan waaruit voortvloeit dat de dag van de terechtzitting of van de nadere terechtzitting de verdachte tevoren bekend was. In geval van terugwijzing doet de rechtbank recht met inachtneming van ’s hofs arrest.

Dit betekent: als de hoofdzaak niet door de rechtbank is beslist en de vernietiging van het vonnis tot gevolg heeft dat een onderzoek naar die hoofdzaak noodzakelijk is, dan handelt het gerechtshof de zaak zelf af (neemt zelf een beslissing). Een uitzondering hierop is als terugwijzing naar dezelfde rechtbank ter terechtzitting is verlangd door de advocaat-generaal of de verdachte. Terugwijzing gebeurt ook zonder dat de verdachte hier uitdrukkelijk om heeft gevraagd (zonder uitdrukkelijk gebleken verlangen van de verdachte) in de volgende situatie:

  • de verdachte is niet ter terechtzitting aanwezig,
  • ÉN de dagvaarding om op de terechtzitting in hoger beroep te verschijnen, of de aanzegging of oproeping voor de nadere terechtzitting, is aan de verdachte niet in persoon gedaan of betekend (officieel overhandigd),
  • ÉN er heeft zich geen andere omstandigheid voorgedaan waaruit voortvloeit (blijkt) dat de dag van de terechtzitting of van de nadere terechtzitting de verdachte tevoren bekend was. In geval van terugwijzing doet de rechtbank opnieuw uitspraak (recht) en moet daarbij rekening houden met (met inachtneming van) de uitspraak van het gerechtshof (’s hofs arrest).

3. In geval van vernietiging van het vonnis is het gerechtshof niettemin bevoegd bepaalde gedeelten daarvan in zijn arrest over te nemen.

Dit betekent dat, ook als het gerechtshof het vonnis vernietigt, het gerechtshof niettemin bevoegd is (toch de macht heeft) om bepaalde gedeelten van dat vernietigde vonnis in zijn arrest (eigen uitspraak) over te nemen.

4. Indien bij samenloop van meerdere feiten ééne hoofdstraf is uitgesproken en het hooger beroep slechts ingesteld is ten aanzien van een of meer dier feiten, wordt, in geval van vernietiging ten aanzien van de straf, bij het arrest de straf voor het andere feit of de andere feiten bepaald.

Dit betekent: als er sprake is van samenloop van meerdere feiten (meerdere strafbare feiten die tegelijk worden behandeld) waarvoor ééne hoofdstraf is opgelegd, en het hooger beroep is slechts ingesteld ten aanzien van een of meer dier feiten (dus niet voor alle feiten waarvoor die ene straf is opgelegd), dan wordt, in geval van vernietiging ten aanzien van de straf (als de uitspraak over de straf wordt vernietigd), bij het arrest (in de uitspraak van het gerechtshof) de straf voor het andere feit of de andere feiten bepaald (vastgesteld).

Gerelateerde rechtspraak

Hoge Raad573x keer aangehaald in latere zaken

ECLI:NL:HR:2018:1413 - Wraking is geen verkapt rechtsmiddel: motiveringsgebrek als wrakingsgrond - 24 september 2018

ECLI:NL:HR:2018:141324 september 2018Dit wetsartikel wordt 1 keer genoemd in deze uitspraak

Een rechterlijke (tussen)beslissing of de motivering daarvan kan geen grond voor wraking vormen. Dit is slechts anders als de motivering, naar objectieve maatstaven gemeten, niet anders kan worden verstaan dan als een blijk van vooringenomenheid van de rechter. Wraking is geen verkapt rechtsmiddel.

Hoge Raad46x keer aangehaald in latere zaken

ECLI:NL:HR:2016:2026 - Bewijsmotivering na vernietiging van een mondeling vonnis door het hof - 5 september 2016

ECLI:NL:HR:2016:20265 september 2016Dit wetsartikel wordt 3 keer genoemd in deze uitspraak

Als het hof een mondeling vonnis vernietigt en zelf tot een bewezenverklaring komt, moet het de inhoud van de bewijsmiddelen volledig uitschrijven in zijn arrest. Verwijzen naar de bewijsmiddelen in het vonnis van de eerste aanleg is dan onvoldoende, tenzij de verdachte heeft bekend.

Hoge Raad48x keer aangehaald in latere zaken

ECLI:NL:HR:1994:AD2076 - Hoge Raad - 28 maart 1994

ECLI:NL:HR:1994:AD207628 maart 1994Dit wetsartikel wordt 2 keer genoemd in deze uitspraak
Hoge Raad43x keer aangehaald in latere zaken

ECLI:NL:HR:1996:ZD0442 - Hoge Raad - 6 mei 1996

ECLI:NL:HR:1996:ZD04426 mei 1996Dit wetsartikel wordt 1 keer genoemd in deze uitspraak
Hoge Raad41x keer aangehaald in latere zaken

ECLI:NL:HR:1954:3 - Hoge Raad - 22 februari 1954

ECLI:NL:HR:1954:322 februari 1954Dit wetsartikel wordt 1 keer genoemd in deze uitspraak
StrafrechtFinancieel Economisch Strafrecht, Materieel Strafrecht, Strafprocesrecht
Hoge Raad38x keer aangehaald in latere zaken

ECLI:NL:HR:1978:AC6373 - Hoge Raad - 23 oktober 1978

ECLI:NL:HR:1978:AC637323 oktober 1978Dit wetsartikel wordt 1 keer genoemd in deze uitspraak
StrafrechtMaterieel Strafrecht, Strafprocesrecht
Gerechtshof Amsterdam

ECLI:NL:GHAMS:2024:1274 - Gerechtshof Amsterdam - 7 mei 2024

ECLI:NL:GHAMS:2024:12747 mei 2024Dit wetsartikel wordt 13 keer genoemd in deze uitspraak
Hoge Raad29x keer aangehaald in latere zaken

ECLI:NL:HR:2008:BC1311 - Hoge Raad - 21 januari 2008

ECLI:NL:HR:2008:BC131121 januari 2008Dit wetsartikel wordt 2 keer genoemd in deze uitspraak
StrafrechtMaterieel Strafrecht, Strafprocesrecht
Internationaal PubliekrechtMensenrechten
Hoge Raad30x keer aangehaald in latere zaken

ECLI:NL:HR:2010:BM0256 - Bevestigen of vernietigen in hoger beroep: de reikwijdte van artikel 423 Sv - 12 juli 2010

ECLI:NL:HR:2010:BM025612 juli 2010Dit wetsartikel wordt 1 keer genoemd in deze uitspraak

De Hoge Raad verduidelijkt wanneer een hof het vonnis van de rechtbank moet vernietigen. Vernietiging is aangewezen als het hof tot een ander oordeel komt over de beslissingen van artikel 348 en 350 Sv, zoals de bewezenverklaring, strafbaarheid of de sanctie. Een wijziging in de bewezenverklaring verzet zich tegen bevestiging.

StrafrechtStrafprocesrecht, Financieel Economisch Strafrecht, Materieel Strafrecht
Hoge Raad25x keer aangehaald in latere zaken

ECLI:NL:HR:2015:709 - Het Kaolo-arrest: Belediging door straattaal en procesverzuim zonder belangenschade - 23 maart 2015

ECLI:NL:HR:2015:70923 maart 2015Dit wetsartikel wordt 2 keer genoemd in deze uitspraak

Het woord 'kaolo' kan worden aangemerkt als beledigend in de zin van art. 266 Sr. Het ontbreken van het proces-verbaal van de terechtzitting in eerste aanleg leidt niet tot nietigheid van het onderzoek als de verdachte daardoor niet in zijn belang is geschaad.

StrafrechtMaterieel Strafrecht, Strafprocesrecht