Artikel 423 (Uitspraakmogelijkheden gerechtshof hoger beroep)
1. Het gerechtshof kan het vonnis hetzij geheel bevestigen, hetzij gedeeltelijk bevestigen en gedeeltelijk vernietigen, hetzij geheel vernietigen. Het gerechtshof bevestigt het vonnis geheel hetzij met gehele of gedeeltelijke overneming hetzij met aanvulling of verbetering van gronden. Ingeval het vonnis geheel of gedeeltelijk wordt vernietigd, doet het gerechtshof wat de rechtbank had behoren te doen, behoudens terugwijzing op grond van het tweede lid.
2. Indien de hoofdzaak niet door de rechtbank is beslist en het onderzoek daarvan gevolg moet zijn van de vernietiging van het vonnis, doet het gerechtshof de zaak zelf af, tenzij terugwijzing naar dezelfde rechtbank door de advocaat-generaal of de verdachte ter terechtzitting is verlangd. Terugwijzing vindt ook zonder uitdrukkelijk gebleken verlangen van de verdachte plaats indien de verdachte niet ter terechtzitting aanwezig is en de dagvaarding om op de terechtzitting in hoger beroep te verschijnen of de aanzegging of oproeping voor de nadere terechtzitting aan de verdachte niet in persoon is gedaan of betekend en zich geen andere omstandigheid heeft voorgedaan waaruit voortvloeit dat de dag van de terechtzitting of van de nadere terechtzitting de verdachte tevoren bekend was. In geval van terugwijzing doet de rechtbank recht met inachtneming van ’s hofs arrest.
3. In geval van vernietiging van het vonnis is het gerechtshof niettemin bevoegd bepaalde gedeelten daarvan in zijn arrest over te nemen.
4. Indien bij samenloop van meerdere feiten ééne hoofdstraf is uitgesproken en het hooger beroep slechts ingesteld is ten aanzien van een of meer dier feiten, wordt, in geval van vernietiging ten aanzien van de straf, bij het arrest de straf voor het andere feit of de andere feiten bepaald.
Uitleg in duidelijke taal
1. Het gerechtshof kan het vonnis hetzij geheel bevestigen, hetzij gedeeltelijk bevestigen en gedeeltelijk vernietigen, hetzij geheel vernietigen. Het gerechtshof bevestigt het vonnis geheel hetzij met gehele of gedeeltelijke overneming hetzij met aanvulling of verbetering van gronden. Ingeval het vonnis geheel of gedeeltelijk wordt vernietigd, doet het gerechtshof wat de rechtbank had behoren te doen, behoudens terugwijzing op grond van het tweede lid.
Dit betekent dat het gerechtshof met betrekking tot het vonnis van de lagere rechter de volgende mogelijkheden heeft: het kan het vonnis ofwel geheel bevestigen (in stand laten), ofwel gedeeltelijk bevestigen en gedeeltelijk vernietigen (gedeeltelijk in stand laten en gedeeltelijk ongedaan maken), ofwel geheel vernietigen (geheel ongedaan maken). Wanneer het gerechtshof het vonnis geheel bevestigt, kan dit gebeuren door de gronden (de redenen voor de uitspraak) geheel of gedeeltelijk over te nemen, of door de gronden aan te vullen of te verbeteren. In het geval dat het vonnis geheel of gedeeltelijk wordt vernietigd, neemt het gerechtshof zelf een beslissing zoals de rechtbank die had moeten nemen, behoudens (tenzij) er sprake is van terugwijzing naar de rechtbank op basis van (op grond van) het tweede lid van dit artikel.
2. Indien de hoofdzaak niet door de rechtbank is beslist en het onderzoek daarvan gevolg moet zijn van de vernietiging van het vonnis, doet het gerechtshof de zaak zelf af, tenzij terugwijzing naar dezelfde rechtbank door de advocaat-generaal of de verdachte ter terechtzitting is verlangd. Terugwijzing vindt ook zonder uitdrukkelijk gebleken verlangen van de verdachte plaats indien de verdachte niet ter terechtzitting aanwezig is en de dagvaarding om op de terechtzitting in hoger beroep te verschijnen of de aanzegging of oproeping voor de nadere terechtzitting aan de verdachte niet in persoon is gedaan of betekend en zich geen andere omstandigheid heeft voorgedaan waaruit voortvloeit dat de dag van de terechtzitting of van de nadere terechtzitting de verdachte tevoren bekend was. In geval van terugwijzing doet de rechtbank recht met inachtneming van ’s hofs arrest.
- de verdachte is niet ter terechtzitting aanwezig,
- ÉN de dagvaarding om op de terechtzitting in hoger beroep te verschijnen, of de aanzegging of oproeping voor de nadere terechtzitting, is aan de verdachte niet in persoon gedaan of betekend (officieel overhandigd),
- ÉN er heeft zich geen andere omstandigheid voorgedaan waaruit voortvloeit (blijkt) dat de dag van de terechtzitting of van de nadere terechtzitting de verdachte tevoren bekend was. In geval van terugwijzing doet de rechtbank opnieuw uitspraak (recht) en moet daarbij rekening houden met (met inachtneming van) de uitspraak van het gerechtshof (’s hofs arrest).
3. In geval van vernietiging van het vonnis is het gerechtshof niettemin bevoegd bepaalde gedeelten daarvan in zijn arrest over te nemen.
Dit betekent dat, ook als het gerechtshof het vonnis vernietigt, het gerechtshof niettemin bevoegd is (toch de macht heeft) om bepaalde gedeelten van dat vernietigde vonnis in zijn arrest (eigen uitspraak) over te nemen.
4. Indien bij samenloop van meerdere feiten ééne hoofdstraf is uitgesproken en het hooger beroep slechts ingesteld is ten aanzien van een of meer dier feiten, wordt, in geval van vernietiging ten aanzien van de straf, bij het arrest de straf voor het andere feit of de andere feiten bepaald.
Dit betekent: als er sprake is van samenloop van meerdere feiten (meerdere strafbare feiten die tegelijk worden behandeld) waarvoor ééne hoofdstraf is opgelegd, en het hooger beroep is slechts ingesteld ten aanzien van een of meer dier feiten (dus niet voor alle feiten waarvoor die ene straf is opgelegd), dan wordt, in geval van vernietiging ten aanzien van de straf (als de uitspraak over de straf wordt vernietigd), bij het arrest (in de uitspraak van het gerechtshof) de straf voor het andere feit of de andere feiten bepaald (vastgesteld).
Gerelateerde rechtspraak
ECLI:NL:HR:2018:1413
ECLI:NL:HR:1994:AD2076
ECLI:NL:HR:2016:2026
ECLI:NL:HR:1996:ZD0442
ECLI:NL:HR:1954:3
ECLI:NL:HR:1978:AC6373
ECLI:NL:HR:2010:BM0256
ECLI:NL:HR:2008:BC1311
ECLI:NL:HR:2015:709
ECLI:NL:HR:2020:232 - Vernietiging 'wat betreft strafoplegging': reikwijdte en strafbepaling ex art. 423 lid 4 Sv
Een vernietiging in cassatie 'wat betreft de strafoplegging' omvat niet de strafbepaling ex art. 423 lid 4 Sv. Dit is geen 'oplegging' maar een vaststelling van een reeds onherroepelijk deel. De Hoge Raad verduidelijkt tevens de positie van de vordering benadeelde partij en de schadevergoedingsmaatregel.