Artikel 228 (Dwaling vernietigbaarheid overeenkomst)
1. Een overeenkomst die is tot stand gekomen onder invloed van dwaling en bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten, is vernietigbaar:
a. indien de dwaling te wijten is aan een inlichting van de wederpartij, tenzij deze mocht aannemen dat de overeenkomst ook zonder deze inlichting zou worden gesloten; b. indien de wederpartij in verband met hetgeen zij omtrent de dwaling wist of behoorde te weten, de dwalende had behoren in te lichten; c. indien de wederpartij bij het sluiten van de overeenkomst van dezelfde onjuiste veronderstelling als de dwalende is uitgegaan, tenzij zij ook bij een juiste voorstelling van zaken niet had behoeven te begrijpen dat de dwalende daardoor van het sluiten van de overeenkomst zou worden afgehouden.
2. De vernietiging kan niet worden gegrond op een dwaling die een uitsluitend toekomstige omstandigheid betreft of die in verband met de aard van de overeenkomst, de in het verkeer geldende opvattingen of de omstandigheden van het geval voor rekening van de dwalende behoort te blijven.
Uitleg in duidelijke taal
1. Een overeenkomst die is tot stand gekomen onder invloed van dwaling en bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten, is vernietigbaar:
Dit betekent letterlijk dat een overeenkomst die tot stand is gekomen doordat een partij een verkeerde voorstelling van zaken had (onder invloed van dwaling), en die overeenkomst niet zou zijn aangegaan als die partij wel een juiste voorstelling van zaken had gehad, vernietigd kan worden (is vernietigbaar). Dit is mogelijk onder de volgende voorwaarden:
a. indien de dwaling te wijten is aan een inlichting van de wederpartij, tenzij deze mocht aannemen dat de overeenkomst ook zonder deze inlichting zou worden gesloten;
Dit houdt in dat de overeenkomst vernietigbaar is als de dwaling veroorzaakt is (te wijten is aan) door informatie (een inlichting) die door de andere contractspartij (de wederpartij) is gegeven. Dit geldt echter niet (tenzij) als de wederpartij redelijkerwijs mocht veronderstellen (mocht aannemen) dat de overeenkomst ook gesloten zou zijn zonder die specifieke informatie.
b. indien de wederpartij in verband met hetgeen zij omtrent de dwaling wist of behoorde te weten, de dwalende had behoren in te lichten;
Dit houdt in dat de overeenkomst vernietigbaar is als de wederpartij, op basis van wat zij wist of redelijkerwijs had moeten weten (behoorde te weten) over de dwaling van de andere partij, de dwalende partij hierover had moeten informeren (had behoren in te lichten).
c. indien de wederpartij bij het sluiten van de overeenkomst van dezelfde onjuiste veronderstelling als de dwalende is uitgegaan, tenzij zij ook bij een juiste voorstelling van zaken niet had behoeven te begrijpen dat de dwalende daardoor van het sluiten van de overeenkomst zou worden afgehouden.
Dit houdt in dat de overeenkomst vernietigbaar is als de wederpartij bij het aangaan van de overeenkomst uitging van dezelfde verkeerde aanname (onjuiste veronderstelling) als de dwalende partij. Dit geldt echter niet (tenzij) als de wederpartij, zelfs als zij wel een juiste voorstelling van zaken had gehad, niet had hoeven te beseffen (niet had behoeven te begrijpen) dat de dwalende partij vanwege die onjuiste veronderstelling de overeenkomst niet zou hebben gesloten (van het sluiten van de overeenkomst zou worden afgehouden).
2. De vernietiging kan niet worden gegrond op een dwaling die een uitsluitend toekomstige omstandigheid betreft of die in verband met de aard van de overeenkomst, de in het verkeer geldende opvattingen of de omstandigheden van het geval voor rekening van de dwalende behoort te blijven.
- een omstandigheid die uitsluitend in de toekomst ligt (een uitsluitend toekomstige omstandigheid), of
- een dwaling die, gelet op de soort overeenkomst (de aard van de overeenkomst), de algemeen aanvaarde maatschappelijke meningen (de in het verkeer geldende opvattingen), of de specifieke feiten van de situatie (de omstandigheden van het geval), voor risico (rekening) van de dwalende partij moet blijven.
Gerelateerde rechtspraak
ECLI:NL:HR:2009:BH2815 - Hoge Raad - 4 juni 2009
ECLI:NL:HR:2005:AU2414 - Hoge Raad - 22 december 2005
ECLI:NL:HR:2009:BH2811 - Hoge Raad - 4 juni 2009
ECLI:NL:PHR:2024:193 - Parket bij de Hoge Raad - 22 februari 2024
ECLI:NL:HR:2019:1499 - Dwaling en Zorgplicht: Onderscheid Mededelingsplicht en Waarschuwingsplicht bij Rentederivaten - 3 oktober 2019
De Hoge Raad onderscheidt de mededelingsplicht in het kader van dwaling van de waarschuwingsplicht uit de bijzondere zorgplicht. Het hof heeft ten onrechte de zwaardere eisen van de waarschuwingsplicht toegepast op de mededelingsplicht, wat tot vernietiging leidt.
ECLI:NL:HR:2002:AD7329 - Hoge Raad - 24 januari 2002
ECLI:NL:HR:2016:2638 - Aantasting gegunde aanbestedingsovereenkomst: een gesloten systeem van rechtsmiddelen - 17 november 2016
Na gunning is een aanbestedingsovereenkomst slechts aantastbaar op de limitatieve gronden van art. 4.15 Aanbestedingswet, wilsgebreken of art. 3:40 BW. Andere schendingen van het aanbestedingsrecht, zoals een onterechte samenvoeging van opdrachten, rechtvaardigen geen beëindiging van de gesloten overeenkomst.
ECLI:NL:HR:2015:3424 - Mededelingsplicht professionele verhuurder bij dwaling over bestemmingsplan - 26 november 2015
De professionaliteit van een verhuurder en het feit dat deze hoofdhuurder is, betekenen niet automatisch dat hij geacht wordt de precieze bestemming van een pand te kennen. Een mededelingsplicht over mogelijke problemen met het bestemmingsplan wordt niet snel aangenomen als de verhuurder niet daadwerkelijk op de hoogte was.
ECLI:NL:HR:2007:AZ6541 - Hoge Raad - 18 januari 2007
ECLI:NL:HR:2013:BY3129 - Dwaling bij vaststellingsovereenkomst door misleiding van een derde-deskundige - 31 januari 2013
Een beroep op dwaling bij een vaststellingsovereenkomst kan slagen, ook als partijen de onzekerheid wilden beëindigen. Dat de onjuiste inlichting van de wederpartij niet rechtstreeks aan de dwalende is verstrekt, maar aan een ingeschakelde deskundige, staat een geslaagd beroep op dwaling niet in de weg.