Artikel 106 (Gronden voor vergoeding immateriële schade)
Voor nadeel dat niet in vermogensschade bestaat, heeft de benadeelde recht op een naar billijkheid vast te stellen schadevergoeding: a. indien de aansprakelijke persoon het oogmerk had zodanig nadeel toe te brengen; b. indien de benadeelde lichamelijk letsel heeft opgelopen, in zijn eer of goede naam is geschaad of op andere wijze in zijn persoon is aangetast; c. indien het nadeel gelegen is in aantasting van de nagedachtenis van een overledene en toegebracht is aan de niet van tafel en bed gescheiden echtgenoot, de geregistreerde partner of een bloedverwant tot in de tweede graad van de overledene, mits de aantasting plaatsvond op een wijze die de overledene, ware hij nog in leven geweest, recht zou hebben gegeven op schadevergoeding wegens het schaden van zijn eer of goede naam.
Uitleg in duidelijke taal
Voor nadeel dat niet in vermogensschade bestaat, heeft de benadeelde recht op een naar billijkheid vast te stellen schadevergoeding:
Dit betekent letterlijk: Voor nadeel dat niet bestaat uit schade aan het vermogen (vermogensschade), heeft de persoon die schade heeft geleden (de benadeelde) recht op een schadevergoeding die naar redelijkheid en eerlijkheid (billijkheid) moet worden vastgesteld. De volgende punten specificeren wanneer dit recht van toepassing is:
a. indien de aansprakelijke persoon het oogmerk had zodanig nadeel toe te brengen;
Dit betekent dat de benadeelde recht heeft op schadevergoeding indien de persoon die aansprakelijk is voor de schade, de uitdrukkelijke bedoeling (het oogmerk) had om specifiek dat soort nadeel (nadeel dat niet in vermogensschade bestaat) te veroorzaken (toe te brengen).
b. indien de benadeelde lichamelijk letsel heeft opgelopen, in zijn eer of goede naam is geschaad of op andere wijze in zijn persoon is aangetast;
Dit betekent dat de benadeelde recht heeft op schadevergoeding indien hij of zij lichamelijk letsel heeft opgelopen, zijn of haar eer of goede naam is geschaad, of op andere wijze in zijn persoon is aangetast.
c. indien het nadeel gelegen is in aantasting van de nagedachtenis van een overledene en toegebracht is aan de niet van tafel en bed gescheiden echtgenoot, de geregistreerde partner of een bloedverwant tot in de tweede graad van de overledene, mits de aantasting plaatsvond op een wijze die de overledene, ware hij nog in leven geweest, recht zou hebben gegeven op schadevergoeding wegens het schaden van zijn eer of goede naam.
Dit betekent dat er recht is op schadevergoeding indien het nadeel bestaat uit het beschadigen (aantasting) van de nagedachtenis van een overleden persoon. Deze schadevergoeding kan worden gevorderd door specifieke nabestaanden: de echtgenoot (die niet van tafel en bed gescheiden was), de geregistreerde partner, of een bloedverwant van de overledene tot in de tweede graad (dit omvat ouders, kinderen, broers, zussen, grootouders en kleinkinderen). Een cruciale voorwaarde (mits) is dat deze aantasting van de nagedachtenis gebeurde op een manier die zodanig was, dat als de overledene nog in leven zou zijn geweest, deze zelf recht zou hebben gehad op schadevergoeding omdat zijn of haar eer of goede naam was geschaad.
Gerelateerde rechtspraak
ECLI:NL:HR:2016:252 - Overzichtsarrest immateriële schadevergoeding bij overschrijding redelijke termijn in belastingzaken - 18 februari 2016
De Hoge Raad geeft een integraal overzicht van de regels voor de toekenning van immateriële schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn in belastingzaken. Het arrest consolideert en verduidelijkt bestaande jurisprudentie en introduceert enkele nieuwe oordelen.
ECLI:NL:HR:2019:793 - Overzichtsarrest vordering benadeelde partij: schadebegroting en motivering - 27 mei 2019
De Hoge Raad geeft een overzicht van de regels voor de vordering van de benadeelde partij. Dat de omvang van schade is geschat (art. 6:97 BW), staat toewijzing niet in de weg, mits de rechter zijn oordeel toereikend motiveert aan de hand van vaststaande feiten.
ECLI:NL:HR:2019:376 - Onterecht EBI-regime en de drempel voor immateriële schadevergoeding - 14 maart 2019
Een onrechtmatig verzwaard detentieregime leidt niet automatisch tot een recht op immateriële schadevergoeding. De benadeelde moet een 'aantasting in de persoon' aannemelijk maken, wat niet volgt uit de enkele schending van een grondrecht. De reeds ontvangen standaardtegemoetkoming kan volstaan.
ECLI:NL:HR:2002:AD5356 - Hoge Raad - 21 februari 2002
ECLI:NL:HR:2019:1278 - Hoge Raad - 18 juli 2019
ECLI:NL:HR:2022:958 - Hoge Raad preciseert en verruimt criteria voor toekenning van shockschade - 27 juni 2022
De Hoge Raad stapt af van de strikte eisen voor shockschade. De onrechtmatigheid wordt beoordeeld aan de hand van gezichtspunten, en een in de psychiatrie erkend ziektebeeld is niet langer vereist; objectief vastgesteld geestelijk letsel volstaat voor vergoeding.
ECLI:NL:HR:2012:BW1519 - Groepsaansprakelijkheid en de ondergrens voor smartengeld bij lichamelijk letsel - 28 juni 2012
Lichamelijk letsel, zoals een blauw oog, opgelopen door groepsmishandeling, geeft op grond van art. 6:106 lid 1 sub b BW recht op smartengeld. Zulk letsel kan niet zonder nadere motivering als te gering worden afgedaan om voor vergoeding in aanmerking te komen.
ECLI:NL:HR:2019:1465 - Woninginbraak en emotionele waarde: niet automatisch recht op smartengeld - 14 oktober 2019
De Hoge Raad oordeelt dat voor toekenning van immateriële schade na een woninginbraak meer nodig is dan de inbreuk op privacy en het verlies van goederen met emotionele waarde. Er moet sprake zijn van een concreet onderbouwde 'aantasting in de persoon'.
ECLI:NL:HR:2009:BI8583 - Hoge Raad - 8 oktober 2009
ECLI:NL:HR:2016:2241 - Shockschade: vaststelling recht versus motivering hoogte van de vergoeding - 3 oktober 2016
De Hoge Raad bevestigt dat recht op shockschade bestaat bij een medisch vastgesteld ziektebeeld na directe confrontatie. De rechter moet de hoogte van de schadevergoeding echter toereikend motiveren, zeker bij betwisting, en kan niet volstaan met algemene verwijzingen naar de ernst van het feit.