Artikel 1 (Definitie eigendom, gebruik en vruchten)
1. Eigendom is het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben.
2. Het staat de eigenaar met uitsluiting van een ieder vrij van de zaak gebruik te maken, mits dit gebruik niet strijdt met rechten van anderen en de op wettelijke voorschriften en regels van ongeschreven recht gegronde beperkingen daarbij in acht worden genomen.
3. De eigenaar van de zaak wordt, behoudens rechten van anderen, eigenaar van de afgescheiden vruchten.
Uitleg in duidelijke taal
1. Eigendom is het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben.
Dit artikelonderdeel stelt dat eigendom het meest volledige en uitgebreide recht is dat een persoon met betrekking tot een zaak kan bezitten.
2. Het staat de eigenaar met uitsluiting van een ieder vrij van de zaak gebruik te maken, mits dit gebruik niet strijdt met rechten van anderen en de op wettelijke voorschriften en regels van ongeschreven recht gegronde beperkingen daarbij in acht worden genomen.
Dit artikelonderdeel bepaalt dat de eigenaar de vrijheid heeft om de zaak te gebruiken, en daarbij ieder ander van dat gebruik mag uitsluiten. Deze vrijheid is echter aan voorwaarden verbonden: het gebruik mag niet in conflict zijn met de rechten die anderen hebben. Bovendien moet de eigenaar zich houden aan de beperkingen die voortvloeien uit wettelijke voorschriften en regels van ongeschreven recht.
3. De eigenaar van de zaak wordt, behoudens rechten van anderen, eigenaar van de afgescheiden vruchten.
Dit artikelonderdeel stelt dat de eigenaar van een zaak, in principe, ook eigenaar wordt van de vruchten die van die zaak worden afgescheiden. Dit geldt echter niet (behoudens) indien anderen specifieke rechten op die afgescheiden vruchten hebben.
Gerelateerde rechtspraak
ECLI:NL:HR:2010:BM8933
ECLI:NL:HR:2021:1408 - Eigenaar pleegt erfvredebreuk op eigen terrein na beheerovername door gemeente
Een eigenaar van een erf kan zich schuldig maken aan erfvredebreuk (art. 138 Sr) als hij het erf betreedt nadat een gemeente rechtmatig het beheer heeft overgenomen op grond van art. 13b Woningwet. De beheerovername beperkt het eigendomsrecht, waardoor zijn aanwezigheid wederrechtelijk is.
ECLI:NL:HR:2016:1046 - Rabobank/Reuser: Pandrecht op voorwaardelijk eigendom onder eigendomsvoorbehoud
De Hoge Raad oordeelt dat een koper van een zaak onder eigendomsvoorbehoud een voorwaardelijk eigendomsrecht verkrijgt. Dit recht kan onmiddellijk worden verpand. Na faillissement van de koper groeit dit pandrecht van rechtswege uit tot een pandrecht op de onvoorwaardelijke eigendom zodra de voorwaarde (betaling) wordt vervuld.
ECLI:NL:HR:2019:1464 - Winkelverbod en Lokaalvredebreuk: De Grenzen van het Huisrecht van de Winkelier
De rechtmatigheid van een winkelverbod wordt getoetst aan het burgerlijk recht (art. 5:1 BW), niet aan beleidsrichtlijnen. Het binnentreden ondanks een verbod is lokaalvredebreuk (art. 138 Sr), tenzij het verbod onrechtmatig is, bijvoorbeeld door discriminatie of willekeur.